‘Pasifik’te batmayan uçak gemisi Solomon adalarının Çin’i seçmesi birden büyük düzensizlik koparttı’
ABD idaresi Rusya Federasyonu’na karşı Ukrayna üzerinden vekalet savaşı yürütürken Asya’da da Tayvan üzerinden Çin’e yönelik atılımlarını sürdürüyor. ABD’den bir küme Kongre üyesi, Washington’ın silahlandırdığı Tayvan’ı ziyaret ederken, Çin idaresinin savunma işbirliği muahedesi imzaladığı Pasifik’teki küçük takımadalar ülkesi Solomon Adaları üzerinden bir öteki fırtına koparılıyor. Biden idaresinin geçen yıl yarattığı AUKUS ittifakının üyesi Avustralya, kıyılarına 2000 kilometre uzaklıktaki Solomon Adaları’na muhtemel bir Çin donanma üssünü adeta ‘işgal niçini’ olarak sundu. Birebir telaffuz Çin’in 300 km açıklarında konuşlanabilen ABD’den de işitildi.
Asya-Pasifik’te tansiyon alttan alta artarken, Britanya Başbakanı Boris Johnson ve Avrupa Kurulu Lideri Ursula von der Leyen’in Hindistan ziyareti dikkat çekti. ABD’nin Rusya’dan S-400 alımından caydıramadığı Hindistan, Ukrayna krizinde tarafsız konumda yer alıyor. Von der Leyen ise ABD dış siyasetinin ‘Hint-Pasifik’ argümanlarıyla gittiği Hindistan’da Pekin idaresine yüklendi.
Gelişmeleri Dumlupınar Üniversitesi’nden Asya siyasetleri uzmanı Dr. Barış Adıbelli ile konuştuk.
‘Asya Pasifik’te bir köşe kapmaca başladı’
Dr. Barış Adıbelli, yeni dünya nizamı kurulurken Asya-Pasifik’te de köşe kapmaca ağırlaştı. Solomon adalarının epey bilinmeyen küçük bir ada devleti olduğunu ve bunun üzere diğer adalar da bulunduğunu belirten Adıbelli, Asya rekabetinin Pasifik’e yayılmasının işaretlerinin verildiği görüşünde:
“Haritaya yahut milletlerarası siyasetin genel olarak çerçevesine baktığınızda Solomon adaları epey faal yahut bilinen bir yer değil, küçücük adacıkların bulunduğu Pasifik’te. Burasının şu biçimde bir özelliği var. Avustralya ve Yeni Zelanda’nın art kesimi üzere bir noktada. Orada yalnızca Solomon değil birfazlaca ada var. Haritada fazlaca yakınmış üzere görünüyor. Orada Yeni Kaledonya, Fransa denetiminde. Problem, yeni bir dünya nizamının kurulmakta olduğu. Bu dünya gelirken birlikteinde jeopolitik eksenlerin birbirleriyle uğraşına ve rekabetine niye olarak geliyor. Asya-Pasifikte ötürüsıyla bir köşe kapmaca başladı. Ukrayna savaşı kesti lakin 2011’lerde başlamıştı. Daima yükselen Asya’yı konuşuyoruz lakin bir de yükselen Çin var. Onu da Jenerasyon ve Yol’a hapsedip geçiyoruz. Öteki şeyler de yükseliyor, Hindistan gerçeği var. ABD’nin bir Pasifik gücü olarak bu bölgede yükselişi, yani Hint-Pasifik bölgesinin daha da görünür hale gelmesi.”
‘Çin’in Pasifik ada devletlerine yönelik işbirliği forumu vardı’
ABD AUKUS üzere paktlarla işlerini yürütürken, Çin’in ülkelerle teker teker münasebetler kurduğunu belirten Adıbelli, Jenerasyon ve Yol’da görülen bu stratejinin Pasifik’teki ada ülkeleriyle de geçerli olduğunu belirtti. Adabelli, Pasifik ada ülkeleriyle işbirliği forumunun yıllardır varlığına işaret etti:
“Avustralya ile Çin’in, pandemi ile birlikte daha evvel de var olan bölgesel rekabet denilecek örtülü sıkıntıları ortaya çıktı. Avustralya, pandemide Çin’i suçladı. Giderek geçen sonbaharda AUKUS’un da kurulmasıyla saflara ayrıldılar. Çin’in şöyleki bir stratejisi var. Jenerasyon Yol hayli kullanıldı. Adeta birer kolyenin inci taşlarını tamamlama teker teker ikili bağlar kurdu. Çin bir pakt kurup ülkelerle topluca bir ortada olmak yerine ikili münasebetlere ehemmiyet veriyor. Nesil ve Yol’un temel ideolojisi bu. Solomon adaları bunun modülü. Pasifik ada ülkeleriyle işbirliği forumu diye Çin’in aslına bakarsan bir yapısı var. Pandemi evvelce başlayarak devam eden yıllık toplantıları olan bir müddetç. Çin bunları yaparken kesinlikle bir kalkınma tabanı oluşturuyor. Ortadoğu ve Afrika ilgili de var.”
‘Pasifik’teki batmayan uçak gemisi Solomon adalarının Çin’i seçmesi birden teğe büyük karışıklık koparttı’
Solomon Adaları için ‘Pasifik’in batmayan uçak gemisi’ sözünü kullanan Adıbelli, bu ülkenin kimi ekonomik çıkarlar temelinde Tayvan’ı tanımaktan vazgeçip Çin’e yönelmesinin infial yarattığını vurguladı. Adıbelli’ye bakılırsa, bu karara karşı öteki adaların yansısı büyük ölçüde ABD dahil dış kaynaklı. Adıbelli’ye nazaran Çin savunma muahedesi ile Solomon adalarında donanma üssü kurarsa Avustralya ve Yeni Zelanda’nın art bahçesine yerleşmiş olacak:
“Solomon adalarına haritada baktığınızda Pasifik’in batmayan uçak gemisi dersek yanlış olmaz. Bu tabiri Tayvan, Kıbrıs, Doğu Karadeniz için de kullanıyoruz. Bir de Kırım’ı ekledim. Bir muahede yaptılar. Solomon Adaları 2019’da birtakım karışıklıklar yaşadı. Jeopolitik rekabet başlayınca hiç önemsemediğimiz adacıklar kıymetli hale geldi, daha sonradan değere bindi. 2019’da Çin’in Pasifik adalarına yönelik kalkınma işbirliği taarruzu dikkate geldi. Daha evvel 2021’de karışıklık oldu. Tayvan adasını tanıyan esasen bir avuç ülke vardı. Birden fazla da Pasifik’teki ada ülkeleriydi, Tayvan’ın ekonomik yardımlarıyla bu tanımayı devam ettiriyorlardı. Solomon Adaları bir karar aldı ve ‘Biz bundan daha sonra Çin ile yola devam edeceğiz. Yani Çin halkının meşhur temsilcisi olan Çin Halk Cumhuriyeti idaresini tanıyoruz’ dediler. Bu birden büyük bir kaos çıkardı. Adaların kimilerinde büyük infiale yol açtı. Ancak bu infial dış destekliydi. İçeriden değil, Amerika faktörü, Avustralya-Yeni Zelanda; dışarıdan bilhassa oldu. Zira burası kıymetli. Güvenlik muahedesi yaptılar, Çin’e donanma üssü kurma hakkı veriyor. Çin sahiden burada deniz kuvvetleri için donanma üssü inşa edecekse, Avustralya ve Yeni Zelanda’nın art bahçesinde Çin donanması yer alacak.”
‘Denkleme öteki adalar da eklenecek’
NATO-Asya Pasifik iştiraki temasının gündeme taşındığını anımsatan Adıbelli, ABD’nin QUAD’ı siyasi işbirliğine, AUKUS’u ise askeri kanada çevireceği görüşünde. Solomon adalarının pozisyon prestijiyle değerinin arttığını vurgulayan Adıbelli, “Amerika’nın ekseninin tam ortasına bir hançer üzere Çin orada bayrak sallıyor” derken, yakında bu adalara oburlarının eklenmesi beklentisini lisana getirdi:
“Bu bir satranç oyunu. Siz Çin’in burnun tabanında Tayvan’da, Güney Çin Denizi’nde atılım yaptığınızda Çin de bunu Solomon adalarında yapacaktır. Ayrıyeten diğer adaların da ekleneceğini düşünüyorum. Bunu yarın Çin, Nesil ve Yol bağlamında geri vites bağlamına vardıracak. Çin bunu Sri Lanka’da yaptı, Pakistan’da yaptı. Basra Körfezi’nde İran ile görüşüyor. İsrail ile yaptı. Bu liman projeleri var. ABD totalde aslına bakarsan buna karşı çıkıyor. Bu yalnızca orada Avustralya-Yeni Zelanda değil, Japonya da var. Son günler de ABD’nin bir daha QUAD’ı öne çıkardığı bir nokta var. Geçen hafta NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda NATO-Asya Pasifik iştiraki teması vardı. Asya Pasifik ismine Avustralya, Yeni Zelanda, Japonya ve Güney Kore katıldı. Solomon Adaları niye değerli hale geldi görüyorsunuz. Zira NATO bir biçimde burada bir paydaşlık yapısı oluşturacak. QUAD yahut AUKUS. AUKUS değerli. Avustralya, İngiltere, ABD. Artık buna Yeni Zelanda ve Japonya’nın eklenmesi tartışılıyor. Eklerseniz QUAD ne olacak? Amerika, QUAD’ı siyasi işbirliğine çevirip AUKUS’u askeri kanadı haline getirmeyi de düşünüyor. Solomon Adaları inanılmaz değerli bir yer hale geliyor. Amerika’nın ekseninin tam ortasına bir hançer üzere Çin orada bayrak sallıyor. Çabucak yanında Papua Yeni Gine var, Çin’in onlarla da ilgileri fazlaca yeterli. Çin’in haritada bunun yerini Jenerasyon ve Yol üzerinden ince ince işliyor.”
‘Biden idaresi Modi’yi ikna edemedi, Johnson ve von der Leyen sonuç alamadı’
Adıbelli’ye göre asıl kıymetli soru Hindistan’ın hangi eksende yer alacağı. Hindistan’ın Temassız geleneğine atıfta bulunan Adıbelli, Biden idaresinin Yeni Delhi’yi ikna edemediğini, Boris Johnson ve Ursula von der Leyen’in bu ülkeye ziyaretlerinin de sonuç getirmediğini söylemiş oldu. Adıbelli’ye bakılırsa, Hindistan bağımsız tavrını koruyacak:
“Peki Hindistan hangi eksende yer alacak? Hindistan’da bir Pakistan kadar Müslüman yaşıyor. Bir Pakistan da Hindistan’ın ortasında var. Oradaki Müslüman nüfusun sayısı da yüksek. Dünyanın en büyük demokrasisi lakin dünyanın en tehlikeli demokrasisi, pamuk ipliğine bağlı. Yani üflediğiniz vakit dağılabilir, zira içsel çatışma zar güç barış içerisinde duruyor. Herkes birbiriyle hengameli. Hindular, Müslümanlar, Budistler epeyce karman çorman. Fakat burada şu var. Hindistan şunu diyor, ben bağımsız dış siyaset yürüteceğim diyor. Hindistan kurulduğundan beri bağımsız, tarafsız. Hala bu çizgisini sürdürmeye çalışıyor. Hindistan’ın ikinci bir eksen oluşturmaya yönelik bir eğilimi var. Çin-Rusya blokuna katılmak yerine tıpkı 1950-55’te Bandung ile birlikte başladığı o şeye yanlışsız yanaşmaya başladı. Geçen hafta Amerika ile toplantı yapıldı, savunma ve dışişleri bakanları bir ortaya geldi. Modi ile Biden da görüntü konferans ile katıldı. Amerikalılar, Hindistan’ı ikna edemedi. Savunma alanında Rusya ile ilgileri kesin, biz açığınızı kapatırız. Petrol alımını kesin. Hindistan da ‘Bizim bir ayda aldığımızı senin AB’li müttefiklerin yarım günde alıyor. Onları ikna etmeye çalışmıyorsunuz ancak bize bir ayda aldığımız fiyata karşın ikili standart var. Biz bağımsız bir dış siyaset takip edeceğiz’ dedi. Boris Johnson ikna için gitti. O biraz daha kibar bir lisan kullandı. Johnson’a da verdikleri yanıt da aşağı üst tıpkı. AB Kurul Lideri gitti, iklim değişikliği, yeşil güç bahislerini konuştu. Ukrayna sıkıntısında Rusya değil de bu tarafa yanlışsız yanaşın bile diyemediler.”
‘Yollar Ukrayna savaşıyla değil Hindistan’ın AUKUS’a alınmamasıyla ayrıldı’
ABD’nin son periyotta Asya-Pasifik’teki ittifakları vurgularken Hindistan’ın ismini anmadığını belirten Adıbelli, batıda Hindisan, doğuda Japonya üzerinden tahayyül edilen çizginin yıkılmış göründüğünü söylemiş oldu. Adıbelli, bunu Ukrayna savaşının tetiklemediği, geçen sene ABD’nin AUKUS ittifakında Hindistan’ı dışlamasının tesirli olduğu değerlendirmesinde bulundu:
“NATO, Asya Pasifik paydaşlığı toplantısında Hindistan yoktu, ismi geçmedi. ABD’nin son devirde Asya Pasifik’teki ittifakları vurgularken Hindistan’ın ismini anmıyor. Hindistan üzerinde çalışıyorlar. Mecbur Hint-Pasifik diyecekler. Her ülkenin girişine çıkışına bakılırsa değiştirmezler. Gerçi örneği var. 50’lilerin ortasında Bağdat Paktı kuruldu, Irak çıkınca Kento’ya çevrildi. Amerikalılar yapabilir. Hala bunu konuşuyorlar, tartışılıyor. Biz ismini verdik diyorlar. Hint Pasifik demesinin buradaki manası şuydu, batıda Hindistan’ı bir sütun olarak oraya koyarken doğuda Japonya ve öteki ülkelerle bir yapı teşkil edecekti. Artık siz bu sütunun birini yıktınız. Hindistan yokum diyor. Hindistan’ın yerine hangi ülkeyi koyacaksınız? Pakistan ile yapamazsınız. Pakistan’ı ehlileştiremezsiniz. Sonuç olarak Çinlilerin dediği üzere Hint pasifik stratejiniz çöktü. Zira Hindistan bu oyuna gelmedi dedi. Bu oyun daha yeni başlıyor. Bir gece biz de deriz stratejik güçleri kuracaklar. Lakin Hindistan o denli değil kendi tartışmaları öteki istikamette. Bu noktada ABD yarın Hindistan’a ‘düşman’ olursa, evvel S-400 yaptırımlarıyla başlarlar, daha sonra Hindistan’ın aleyhine olan süreci başlatırlar. Bu bu biçimde Hint Pasifik sratejisini nasıl tesirler? Aslında yolları Ukrayna savaşında ayırmadılar. Yollar o gün Hindistan’ın AUKUS’ta yer almamasıyla ayrılmıştı. Eylülde kurulduğunda Avustralya, Amerika ve İngiltere, İngilizce konuşan ülkeler. Hindistan da İngilizce konuşuyor. AUKUS, Avustralya’yı nükleer güç haline getirme ismine yapıldı. Öteki taraftan Hindistan’ı hala resmi bir nükleer güç olarak görmüyor. Hindistan ile nükleer konusunda rastgele bir işbirliği yok. ötürüsıyla Hindistan bütün bunları gördüğü için o gün yolları ayırdı. Bunun köklerini biraz geride aramak lazım. Bunun daha hayli yansımalarını bakılırsaceğiz.”
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.
ABD idaresi Rusya Federasyonu’na karşı Ukrayna üzerinden vekalet savaşı yürütürken Asya’da da Tayvan üzerinden Çin’e yönelik atılımlarını sürdürüyor. ABD’den bir küme Kongre üyesi, Washington’ın silahlandırdığı Tayvan’ı ziyaret ederken, Çin idaresinin savunma işbirliği muahedesi imzaladığı Pasifik’teki küçük takımadalar ülkesi Solomon Adaları üzerinden bir öteki fırtına koparılıyor. Biden idaresinin geçen yıl yarattığı AUKUS ittifakının üyesi Avustralya, kıyılarına 2000 kilometre uzaklıktaki Solomon Adaları’na muhtemel bir Çin donanma üssünü adeta ‘işgal niçini’ olarak sundu. Birebir telaffuz Çin’in 300 km açıklarında konuşlanabilen ABD’den de işitildi.
Asya-Pasifik’te tansiyon alttan alta artarken, Britanya Başbakanı Boris Johnson ve Avrupa Kurulu Lideri Ursula von der Leyen’in Hindistan ziyareti dikkat çekti. ABD’nin Rusya’dan S-400 alımından caydıramadığı Hindistan, Ukrayna krizinde tarafsız konumda yer alıyor. Von der Leyen ise ABD dış siyasetinin ‘Hint-Pasifik’ argümanlarıyla gittiği Hindistan’da Pekin idaresine yüklendi.
Gelişmeleri Dumlupınar Üniversitesi’nden Asya siyasetleri uzmanı Dr. Barış Adıbelli ile konuştuk.
‘Asya Pasifik’te bir köşe kapmaca başladı’
Dr. Barış Adıbelli, yeni dünya nizamı kurulurken Asya-Pasifik’te de köşe kapmaca ağırlaştı. Solomon adalarının epey bilinmeyen küçük bir ada devleti olduğunu ve bunun üzere diğer adalar da bulunduğunu belirten Adıbelli, Asya rekabetinin Pasifik’e yayılmasının işaretlerinin verildiği görüşünde:
“Haritaya yahut milletlerarası siyasetin genel olarak çerçevesine baktığınızda Solomon adaları epey faal yahut bilinen bir yer değil, küçücük adacıkların bulunduğu Pasifik’te. Burasının şu biçimde bir özelliği var. Avustralya ve Yeni Zelanda’nın art kesimi üzere bir noktada. Orada yalnızca Solomon değil birfazlaca ada var. Haritada fazlaca yakınmış üzere görünüyor. Orada Yeni Kaledonya, Fransa denetiminde. Problem, yeni bir dünya nizamının kurulmakta olduğu. Bu dünya gelirken birlikteinde jeopolitik eksenlerin birbirleriyle uğraşına ve rekabetine niye olarak geliyor. Asya-Pasifikte ötürüsıyla bir köşe kapmaca başladı. Ukrayna savaşı kesti lakin 2011’lerde başlamıştı. Daima yükselen Asya’yı konuşuyoruz lakin bir de yükselen Çin var. Onu da Jenerasyon ve Yol’a hapsedip geçiyoruz. Öteki şeyler de yükseliyor, Hindistan gerçeği var. ABD’nin bir Pasifik gücü olarak bu bölgede yükselişi, yani Hint-Pasifik bölgesinin daha da görünür hale gelmesi.”
‘Çin’in Pasifik ada devletlerine yönelik işbirliği forumu vardı’
ABD AUKUS üzere paktlarla işlerini yürütürken, Çin’in ülkelerle teker teker münasebetler kurduğunu belirten Adıbelli, Jenerasyon ve Yol’da görülen bu stratejinin Pasifik’teki ada ülkeleriyle de geçerli olduğunu belirtti. Adabelli, Pasifik ada ülkeleriyle işbirliği forumunun yıllardır varlığına işaret etti:
“Avustralya ile Çin’in, pandemi ile birlikte daha evvel de var olan bölgesel rekabet denilecek örtülü sıkıntıları ortaya çıktı. Avustralya, pandemide Çin’i suçladı. Giderek geçen sonbaharda AUKUS’un da kurulmasıyla saflara ayrıldılar. Çin’in şöyleki bir stratejisi var. Jenerasyon Yol hayli kullanıldı. Adeta birer kolyenin inci taşlarını tamamlama teker teker ikili bağlar kurdu. Çin bir pakt kurup ülkelerle topluca bir ortada olmak yerine ikili münasebetlere ehemmiyet veriyor. Nesil ve Yol’un temel ideolojisi bu. Solomon adaları bunun modülü. Pasifik ada ülkeleriyle işbirliği forumu diye Çin’in aslına bakarsan bir yapısı var. Pandemi evvelce başlayarak devam eden yıllık toplantıları olan bir müddetç. Çin bunları yaparken kesinlikle bir kalkınma tabanı oluşturuyor. Ortadoğu ve Afrika ilgili de var.”
‘Pasifik’teki batmayan uçak gemisi Solomon adalarının Çin’i seçmesi birden teğe büyük karışıklık koparttı’
Solomon Adaları için ‘Pasifik’in batmayan uçak gemisi’ sözünü kullanan Adıbelli, bu ülkenin kimi ekonomik çıkarlar temelinde Tayvan’ı tanımaktan vazgeçip Çin’e yönelmesinin infial yarattığını vurguladı. Adıbelli’ye bakılırsa, bu karara karşı öteki adaların yansısı büyük ölçüde ABD dahil dış kaynaklı. Adıbelli’ye nazaran Çin savunma muahedesi ile Solomon adalarında donanma üssü kurarsa Avustralya ve Yeni Zelanda’nın art bahçesine yerleşmiş olacak:
“Solomon adalarına haritada baktığınızda Pasifik’in batmayan uçak gemisi dersek yanlış olmaz. Bu tabiri Tayvan, Kıbrıs, Doğu Karadeniz için de kullanıyoruz. Bir de Kırım’ı ekledim. Bir muahede yaptılar. Solomon Adaları 2019’da birtakım karışıklıklar yaşadı. Jeopolitik rekabet başlayınca hiç önemsemediğimiz adacıklar kıymetli hale geldi, daha sonradan değere bindi. 2019’da Çin’in Pasifik adalarına yönelik kalkınma işbirliği taarruzu dikkate geldi. Daha evvel 2021’de karışıklık oldu. Tayvan adasını tanıyan esasen bir avuç ülke vardı. Birden fazla da Pasifik’teki ada ülkeleriydi, Tayvan’ın ekonomik yardımlarıyla bu tanımayı devam ettiriyorlardı. Solomon Adaları bir karar aldı ve ‘Biz bundan daha sonra Çin ile yola devam edeceğiz. Yani Çin halkının meşhur temsilcisi olan Çin Halk Cumhuriyeti idaresini tanıyoruz’ dediler. Bu birden büyük bir kaos çıkardı. Adaların kimilerinde büyük infiale yol açtı. Ancak bu infial dış destekliydi. İçeriden değil, Amerika faktörü, Avustralya-Yeni Zelanda; dışarıdan bilhassa oldu. Zira burası kıymetli. Güvenlik muahedesi yaptılar, Çin’e donanma üssü kurma hakkı veriyor. Çin sahiden burada deniz kuvvetleri için donanma üssü inşa edecekse, Avustralya ve Yeni Zelanda’nın art bahçesinde Çin donanması yer alacak.”
‘Denkleme öteki adalar da eklenecek’
NATO-Asya Pasifik iştiraki temasının gündeme taşındığını anımsatan Adıbelli, ABD’nin QUAD’ı siyasi işbirliğine, AUKUS’u ise askeri kanada çevireceği görüşünde. Solomon adalarının pozisyon prestijiyle değerinin arttığını vurgulayan Adıbelli, “Amerika’nın ekseninin tam ortasına bir hançer üzere Çin orada bayrak sallıyor” derken, yakında bu adalara oburlarının eklenmesi beklentisini lisana getirdi:
“Bu bir satranç oyunu. Siz Çin’in burnun tabanında Tayvan’da, Güney Çin Denizi’nde atılım yaptığınızda Çin de bunu Solomon adalarında yapacaktır. Ayrıyeten diğer adaların da ekleneceğini düşünüyorum. Bunu yarın Çin, Nesil ve Yol bağlamında geri vites bağlamına vardıracak. Çin bunu Sri Lanka’da yaptı, Pakistan’da yaptı. Basra Körfezi’nde İran ile görüşüyor. İsrail ile yaptı. Bu liman projeleri var. ABD totalde aslına bakarsan buna karşı çıkıyor. Bu yalnızca orada Avustralya-Yeni Zelanda değil, Japonya da var. Son günler de ABD’nin bir daha QUAD’ı öne çıkardığı bir nokta var. Geçen hafta NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda NATO-Asya Pasifik iştiraki teması vardı. Asya Pasifik ismine Avustralya, Yeni Zelanda, Japonya ve Güney Kore katıldı. Solomon Adaları niye değerli hale geldi görüyorsunuz. Zira NATO bir biçimde burada bir paydaşlık yapısı oluşturacak. QUAD yahut AUKUS. AUKUS değerli. Avustralya, İngiltere, ABD. Artık buna Yeni Zelanda ve Japonya’nın eklenmesi tartışılıyor. Eklerseniz QUAD ne olacak? Amerika, QUAD’ı siyasi işbirliğine çevirip AUKUS’u askeri kanadı haline getirmeyi de düşünüyor. Solomon Adaları inanılmaz değerli bir yer hale geliyor. Amerika’nın ekseninin tam ortasına bir hançer üzere Çin orada bayrak sallıyor. Çabucak yanında Papua Yeni Gine var, Çin’in onlarla da ilgileri fazlaca yeterli. Çin’in haritada bunun yerini Jenerasyon ve Yol üzerinden ince ince işliyor.”
‘Biden idaresi Modi’yi ikna edemedi, Johnson ve von der Leyen sonuç alamadı’
Adıbelli’ye göre asıl kıymetli soru Hindistan’ın hangi eksende yer alacağı. Hindistan’ın Temassız geleneğine atıfta bulunan Adıbelli, Biden idaresinin Yeni Delhi’yi ikna edemediğini, Boris Johnson ve Ursula von der Leyen’in bu ülkeye ziyaretlerinin de sonuç getirmediğini söylemiş oldu. Adıbelli’ye bakılırsa, Hindistan bağımsız tavrını koruyacak:
“Peki Hindistan hangi eksende yer alacak? Hindistan’da bir Pakistan kadar Müslüman yaşıyor. Bir Pakistan da Hindistan’ın ortasında var. Oradaki Müslüman nüfusun sayısı da yüksek. Dünyanın en büyük demokrasisi lakin dünyanın en tehlikeli demokrasisi, pamuk ipliğine bağlı. Yani üflediğiniz vakit dağılabilir, zira içsel çatışma zar güç barış içerisinde duruyor. Herkes birbiriyle hengameli. Hindular, Müslümanlar, Budistler epeyce karman çorman. Fakat burada şu var. Hindistan şunu diyor, ben bağımsız dış siyaset yürüteceğim diyor. Hindistan kurulduğundan beri bağımsız, tarafsız. Hala bu çizgisini sürdürmeye çalışıyor. Hindistan’ın ikinci bir eksen oluşturmaya yönelik bir eğilimi var. Çin-Rusya blokuna katılmak yerine tıpkı 1950-55’te Bandung ile birlikte başladığı o şeye yanlışsız yanaşmaya başladı. Geçen hafta Amerika ile toplantı yapıldı, savunma ve dışişleri bakanları bir ortaya geldi. Modi ile Biden da görüntü konferans ile katıldı. Amerikalılar, Hindistan’ı ikna edemedi. Savunma alanında Rusya ile ilgileri kesin, biz açığınızı kapatırız. Petrol alımını kesin. Hindistan da ‘Bizim bir ayda aldığımızı senin AB’li müttefiklerin yarım günde alıyor. Onları ikna etmeye çalışmıyorsunuz ancak bize bir ayda aldığımız fiyata karşın ikili standart var. Biz bağımsız bir dış siyaset takip edeceğiz’ dedi. Boris Johnson ikna için gitti. O biraz daha kibar bir lisan kullandı. Johnson’a da verdikleri yanıt da aşağı üst tıpkı. AB Kurul Lideri gitti, iklim değişikliği, yeşil güç bahislerini konuştu. Ukrayna sıkıntısında Rusya değil de bu tarafa yanlışsız yanaşın bile diyemediler.”
‘Yollar Ukrayna savaşıyla değil Hindistan’ın AUKUS’a alınmamasıyla ayrıldı’
ABD’nin son periyotta Asya-Pasifik’teki ittifakları vurgularken Hindistan’ın ismini anmadığını belirten Adıbelli, batıda Hindisan, doğuda Japonya üzerinden tahayyül edilen çizginin yıkılmış göründüğünü söylemiş oldu. Adıbelli, bunu Ukrayna savaşının tetiklemediği, geçen sene ABD’nin AUKUS ittifakında Hindistan’ı dışlamasının tesirli olduğu değerlendirmesinde bulundu:
“NATO, Asya Pasifik paydaşlığı toplantısında Hindistan yoktu, ismi geçmedi. ABD’nin son devirde Asya Pasifik’teki ittifakları vurgularken Hindistan’ın ismini anmıyor. Hindistan üzerinde çalışıyorlar. Mecbur Hint-Pasifik diyecekler. Her ülkenin girişine çıkışına bakılırsa değiştirmezler. Gerçi örneği var. 50’lilerin ortasında Bağdat Paktı kuruldu, Irak çıkınca Kento’ya çevrildi. Amerikalılar yapabilir. Hala bunu konuşuyorlar, tartışılıyor. Biz ismini verdik diyorlar. Hint Pasifik demesinin buradaki manası şuydu, batıda Hindistan’ı bir sütun olarak oraya koyarken doğuda Japonya ve öteki ülkelerle bir yapı teşkil edecekti. Artık siz bu sütunun birini yıktınız. Hindistan yokum diyor. Hindistan’ın yerine hangi ülkeyi koyacaksınız? Pakistan ile yapamazsınız. Pakistan’ı ehlileştiremezsiniz. Sonuç olarak Çinlilerin dediği üzere Hint pasifik stratejiniz çöktü. Zira Hindistan bu oyuna gelmedi dedi. Bu oyun daha yeni başlıyor. Bir gece biz de deriz stratejik güçleri kuracaklar. Lakin Hindistan o denli değil kendi tartışmaları öteki istikamette. Bu noktada ABD yarın Hindistan’a ‘düşman’ olursa, evvel S-400 yaptırımlarıyla başlarlar, daha sonra Hindistan’ın aleyhine olan süreci başlatırlar. Bu bu biçimde Hint Pasifik sratejisini nasıl tesirler? Aslında yolları Ukrayna savaşında ayırmadılar. Yollar o gün Hindistan’ın AUKUS’ta yer almamasıyla ayrılmıştı. Eylülde kurulduğunda Avustralya, Amerika ve İngiltere, İngilizce konuşan ülkeler. Hindistan da İngilizce konuşuyor. AUKUS, Avustralya’yı nükleer güç haline getirme ismine yapıldı. Öteki taraftan Hindistan’ı hala resmi bir nükleer güç olarak görmüyor. Hindistan ile nükleer konusunda rastgele bir işbirliği yok. ötürüsıyla Hindistan bütün bunları gördüğü için o gün yolları ayırdı. Bunun köklerini biraz geride aramak lazım. Bunun daha hayli yansımalarını bakılırsaceğiz.”
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.