‘İmran Han’da bir güç kaybı yok, Pakistan halkı çevresinde’

dunyadan

Global Mod
Global Mod
‘İmran Han’da bir güç kaybı yok, Pakistan halkı çevresinde’
Pakistan’da ‘ABD komplosu’ diye nitelendirdiği bir itimat oylamasıyla nisanda başbakanlıktan gönderilen İmran Han siyasi çabasını sürdürürken, Şahbaz Şerif idaresi siyasetten men edilmesi için kolları sıvamış görünüyor.


Rusya ve Çin’le bağlantılar dahil ülkesinin çıkarlarını önceleyen bağımsız siyaset gütmeye çalıştığı için ABD’den aldığı tehdit mektuplarının akabinde devrildiğini belirten eski Başbakan, aylardır büyük kalabalıkları toplayarak mitingler düzenliyor. Sonunda İmran Han’ın yerine meclise seçilen Şahbaz Şerif hükümeti eski başbakana siyaset yasağı için harekete geçti. İmran Han hakkında ‘terörle çaba yasası’ çerçevesinde ağır ceza soruşturması tetiklenirken, konuşma yasağı getirildi.


Pakistan siyasetindeki tansiyonu, Dumlupınar Üniversitesi’nden Asya siyasetleri uzmanı Dr. Barış Adıbelli ile konuştuk.


‘İmran Han’da bir güç kaybı yok, Pakistan halkı çevresinde’


Dr. Barış Adıbelli’ye bakılırsa Şahbaz Şerif hükümeti İmran Han’ı siyasetten men etmeye çalışıyor. İmran Han’ın devrilmesinden bu yana büyük mitinglerle halk kitlelerini mobilize etmeyi başardığını belirten Adıbelli, bu yüzden ‘teröre takviye verdi, halkı kışkırttı’ üzere suçlamalarla engellenmeye çalışıldığını söylemiş oldu. Adıbelli, adil bir seçim olursa İmran Han’ın ezici bir oyla tekrar iktidara geleceği görüşünde:


“nazaranvden alınmasından yana İmran Han hiç durmadı, Pakistan’ın her yerinde büyük mitingler düzenledi. Nitekim mitinglere bakıldığında muazzam bir kitleyi mobilize etmeyi başardı. Halkın nezdinde epey bir gücü oldu. Burada İmran Han’ın karizmatik etkisinin yanında bir nevi yeni hükümetin geliş stiline yönelik de bir şeydi. Sıkıntıda Amerika boyutu olunca bilhassa Afganistan’dan çekilme sorunundan daha sonra Pakistan’a yönelik Amerikan haline bakınca, Trump periyodunda ilgiler kesilmişti, o günden bugüne bir arpa uzunluğu yol kat edilemedi. ötürüsıyla halkta bir reaksiyon var. Yalnızca İmran Han’ın başına gelenler değil halkın genel yansısı de var. İkisi de bir ortaya gelince muazzam bir kitle dayanağı aldı. Temel gelişme, geçen ay İmran Han’ın partisinin adayı orta seçimlerde Pencap eyaletinde sandalyelerin tamamını aldı. Baktılar ki İmran Han’da rastgele bir güç kaybı yok, aslına bakarsan magazinsel hayatı var, karizmatik bir bilhassa İngiliz Milletler Topluluğu’nda bir tesiri var. Bir periyot İngiliz jet sosyetesinin de bir üyesiydi. Atlet kimliği ile siyaseti bir ortaya getirdi, üzerine bir de Amerikan darbesini ekleyince bu Pakistan’ın bu orta aradığı bir şeydi. Halk şu anda İmran Han’ın etrafında. Erken seçim tartışmaları oldu, bundan çekiniyorlar. Seçimler 2023 Ağustos’ta, buna bile gitmeye yürek edemeyecekler. Zira muazzam bir takviye var. İmran Han’a o devir ‘vatan haini’ dendi, ‘terörist’ dendi. Yani ‘teröre dayanak verdi, halkı kışkırttı’ üzere hatalarla bir biçimde İmran Han’ın seçimlerden men edilmesi. Şayet adil bir seçim olursa ve İmran Han’ın girmesinde rastgele bir kısıtlama şayet olmazsa, fazlaca ezici bir oyla yeniden geleceği görünüyor.”


‘İmran Han tansiyonu çatışmaya döndürmeyecek biçimde yönetmeye çalışıyor’


Dünyada bir daha bir ‘suikast dalgası’ yaşanabileceğinin işaretlerinin geldiğini söyleyen Adıbelli, Pakistan’ın da tarihinde siyasi suikastlerin eksik olmadığını anımsattı. Lakin Adıbelli, Batılı biçimde halkla münasebetler çalışmalarını güzel bilen İmran Han, siyasi gayret sürecini tansiyonu tırmandırmayacak biçimde yürütmeye çalışıyor


“20. yüzyılda suikast sorunları vardı. Birinci Dünya Savaşı’nı bile çıkardı. Son vakit içinderda ortadan kalktı deniyor. Eski Japon Başbakanı Abe ile başlayıp en son Dugin’in kızı, yani 21. Yüzyılın gidişatı tekrar bu tıp kirli bir savaşa gerçek geçiyor. Pakistan ortasında Benazir Butto örneği var. Bu kaygıların aslında ana sebebi bu. Magazinsel boyutu anlatırken demek istediğim buydu. İmran Han’ın inanılmaz bir PR çalışması var. Zira Batı külçeşidini hayli uygun bildiği için soruna profesyonel yaklaşıyor ve muazzam bir siyasi takımı var. İmran Han’ın bir daha Batılı stilde bu sıkıntıyı yürüteceğini ve tansiyonun muhtemel bir çatışmaya döndürmeyeceğini önnazaranbiliriz. Fakat öbür tarafta İmran Han’ın son devrinde orduyla da bağlantıları bozulmuştu. Pakistan’ı gerçekte kim yönetiyor? Pakistan artık bıktı, Butto, Navaz Şerif üzere kişilikler, uzun yıllar Pakistan siyasi ömrüne hakim olmuş, sonuç ortada. Halkın İmran Han’da gördüğü şu; yeni bir rüzgar, yeni bir umut.”


‘Bundan daha sonra İmran Han’ı nasıl susturacaklar?’


İmran Han’ın Ukrayna krizinin başında Moskova’ya gittiğini, öncesinde ABD ve NATO’nun Afganistan’daki işgalinin bitmiş olduği geçen sene Pakistan’da üslenme taleplerini geri çevirdiğini belirten Adıbelli, tüm bunların eski başbakanı ‘parlamento darbesine’ götürdüğünü anımsattı:


“Ukrayna krizi başladığında İmran Han’ın Moskova ziyareti olmuştu. Genelkurmay Lideri da ocak ayında AB’yi ziyaret etmişti. Orada, ‘Batılıyız, Batıcıyız’ dediler. Burada Amerikalıların, Afganistan’dan çekildikten daha sonra Pakistan’dan istihbarat için üs talebi olmuştu ve İmran Han hükümeti bunu kabul etmedi. O kadar ileriye gittiler ki Afganistan’dan da yabancı ülke askerlerinin bulunmasını istemediler. Bu bağlamda Türkiye’ye Afganistan için açıktan takviye vermediler. Biz orada havaalanını koruyalım derken, en büyük beklentimiz o devir Antalya diplomasi sıkıntısında Pakistan Dışişleri Bakanı açıklama yapacaktı, yapmadı. ötürüsıyla İmran Han’ın bu biçimde bir şeyi vardı. Amerikalılar her zamanki üzere bir biçimde bu sıkıntıyı ‘saray içi darbesi’ dediğimiz, -burada parlamento darbesi oldu- bir biçimde parlamentodaki açıkları kullanarak yürüttü. Bundan daha sonra İmran Han’ı nasıl susturacaklar? Terörle gayret yasası üzerinden bir konuşma yasağı geldi, tutuklanma tehlikesi var. Ancak eski bakanlardan biri, ‘İslamabad’ı alırız’ dedi. Muazzam bir halk dayanağı var, yürürüz İslamabad’ı alırız diyor. Bu noktada ordu devreye girer mi?”


‘İmran Han ‘erken seçim yapalım’ diyor, hükümet buna yürek edemiyor’


ABD’nin Avrasya coğrafyasındaki planlarında, İmran Han’ın ‘yerli ve milli’ bir kimliğe dönüşmesiyle mahzur teşkil etmeye başladığını aktaran Adıbelli, sivil darbe sürecinin de bu türlü açıldığını söylerken, bundan daha sonrasında problemli bir manzara olduğu görüşünde. İmran Han’ın erken seçim talep ettiğini lakin Şahbaz Şerif hükümetinin buna cüret edemediğini söyleyen Adıbelli, ‘darbeler tarihi’ olan Pakistan ordusunun ne yapacağının da bilinmediğini vurguladı:


“İmran Han İngiltere’yi, kültürü fazlaca uygun biliyor. Burada ABD’nin Afganistan’dan çekilmesinden daha sonra Ukrayna’da başlayan süreçle birleştirdiğinizde yeni maksadı Avrasya coğrafyasında atacağı adım. Ben bunu çekilme değil yeni bir atılımın başlangıcı olarak daima yorumladım. Bu bağlamda Pakistan bir daha değer kazandı. İmran Han beklenenin aksini yaptı. Beklenen şuydu; İngiliz jet sosyetesinde eski bir atletin duracağı yer Washington’ın yanıydı. Zira 2018’de bu biçimde bir İmran Han vardı. Lakin daha sonradan daha yerli ve ulusal bir İmran Han’a dönüşünce iş öbür bir noktaya geldi. ötürüsıyla burada ben Şahbaz Şerif ile ordu bağlantılarının nasıl olacağı da merak konusu. Zira ben onların da büyük bir konsensüs ortasında olduğunu düşünmüyorum. İmran Han şunu diyor, ‘Erken seçim yapın, halk karar versin. Şayet halk beni istemiyorsa esasen ben köşeme çekilirim’. İmran Han’ın tek itirazı ‘Haksız yere, adil olmayan biçimde sandıkta değil sivil darbeyle indirildim’ diyor. Lakin işin ilginci yeni atanmış hükümet buna yürek edemiyor. Erken seçim yapamadılar. İmran Han bu çizgide devam ederse ki daha da güçlenecek, ağustosta da bu seçimlerin zahmetli olacağını, tahminen de ordunun kısmi ihtarıyla tıpkı Myanmar’daki üzere bir süre erteleneceği bir gelişme de bekleyebiliriz. Zira Pakistan beraberinde darbeler ülkesi, hayli fazla başbakanın idam edildiği, suikaste uğradığı bir ülke. ötürüsıyla basitçe bir siyasi müzakereyle bu işin halledilebileceği bir ülke değil. Şu anda aslına bakarsan o bölgede ağır bir jeopolitik risk de yüksek.”


‘Mesele aslında yalnızca İmran Han’ın siyasi geleceğiyle ilgili değil, sorunun jeopolitik boyutu, farklı parametreleri var’


Çin ile Rusya içindeki coğrafyanın ABD’nin maksatları içinde olduğunu anımsatan Adıbelli, Afganistan ve Pakistan üzere ülkelerin Washington açısından değerine atıfta bulundu. Adıbelli’ye nazaran, problem aslında yalnızca İmran Han’ın siyasi geleceğiyle ilgili değil, problemin jeopolitik boyutu, farklı parametreleri var:


“Büyük bir stratejik oyun oynanıyor. Dış etkenler de konjonktürde büyük oranda tesirli. ABD’nin buradaki projesi de değerli. İbreyi yeniden İmran Han’a çevirebilir. Tahminen bir noktada anlaşabilir. kimi vakit sağ gösterip sol vuruyor, mesela Mısır’da. Evvel Mursi’yi dayanak verdi, demokrasi dedi, daha sonra ummadığımız bir yerde Sisi’yi getirdi. ABD’nin bu tıp şeyleri var. Görünmeyenleri yapabiliyor. yine İmran Han ile anlaşabilir mi? Ben zannetmiyorum zira İmran Han bunu bir şahsi sıkıntı haline getirdi, ‘ABD bundan sorumludur’ diyerek. Burada ABD’nin siyaseti ne olacak, merak ediyorum. Tayvan ile Ukrayna içinde sıkışmış bir Amerika var. Ancak ben yalnızca bu iki bölgeyi değil, temel Asya karası, Avrasya dediğimiz o karasal coğrafyada ne var? Çin ile Rusya içindeki coğrafya şu anda ABD’nin gayesinde. Türkiye ile bir arada başlıyor, Japon Denizi’ne kadar olan bir coğrafyada Amerika hala faal olmak istiyor. Bunun da arayışı içerisinde. ötürüsıyla burada Afganistan ile Pakistan, Amerika için kıymetli üsler. Bugün Amerika Afganistan’ı terk etmedi. En son El Kaide’nin öbür önderini de hava hücumuyla öldürdü. IŞİD Horasan sıkıntısı var, Pakistan Talibanı var. Bunlar Çin’in Pakistan ekonomik koridoruna her gün ataklarda bulunuyorlar. Şahbaz Şerif her ne kadar Çin ile bağlantıları devam ettireceğiz dese de İmran Han kadar Çin’e inanç veriyor mu, vermiyor mu, bu nokta kıymetli. Sıkıntı aslında yalnızca İmran Han’ın siyasi geleceğiyle ilgili değil, problemin jeopolitik boyutu, farklı parametreleri var. Yani büyük güçlerle direkt münasebetleri var, büyük güçlerin oradaki global siyasetleri var. Nesil Yol’dan giriyoruz, ABD’nin Afganistan siyasetine kadar uzayıp gidiyor. İmran Han tarafı da epey sert açıklamalarda bulunuyor. Şu anda hükümetin gücü Şahbaz Şerif’in elinde. Burada orduyu da göz gerisi etmemek lazım.”

Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.