‘Avrupa krizden en epey etkilenen taraf oldu, ABD’de güç meblağları makul oranda kaldı’
ABD öncülüğünde Avrupa ülkeleri, Ukrayna üzerinden adeta dolaylı savaş açtıkları Rusya Federasyonu’na ağır yaptırımlar uygular ve yurtharicindeki varlıklarını dondururken, Rusya’dan karşılamak durumunda kaldıkları güç gereksinimi yüzünden zorda. Rusya Federasyonu’nun güç ödemelerinin ruble ile yapılmasına karar vermesinin birinci kararı Rus ulusal para ünitesi ruble’nin bedel kazanması olmuştu.
Moskova öbür yandan Rusya’da yabancı sermaye mevzuatında kıymetli bir araç olan ‘K tipi hesabı’ devreye soktu. Güç kontratlarını değiştirmeden swift sisteminden çıkarılmamış Gazprombank üzerinden döviz ve ruble olmak üzere ikili nitelikteki bu hesabın açılması ile güç ödemelerinin Moskova borsa kurunu temel alarak yapılmasının önü açıldı. AB de üyelerini ‘yaptırımların bozulmadığı’ yolunda bilgilendirmek durumunda kaldı. bir epey şirketin bu hesabı açtığı ayrıntıları gelirken, uzmanlar, yakında birebir sistemin petrol ve bedelli maden ve minerallerde de geleceğini belirtiliyor.
Kriter, güç alımı yapan şirketlerin hesabında ruble bulundurma ve talep etmeyi barındıran ‘K tipi hesabı’ açıp açmadığına bakmakken, AB kanadından ‘ruble ile ödemelerin reddedildiği’ yolunda açıklamalar gelmesi dikkat çekti.
26 Nisan’da AB ortasında Polonya ve Bulgaristan’ın ödemeyi reddetmeleri niçiniyle gaz akışının kesildiği ayrıntıları düşerken, bu usulü onayladığını duyuran Avusturya’nın Başbakanı Alexander Schellenberg, daha sonradan çark ederek, ‘bunu kabul etmediklerini’ sav etti. Polonya ve Bulgaristan’a öteki ülkelerden transfer yapılacağı kaydedilirken, Rusya, bu biçimde bir yola başvuran üçüncü ülkelerin tedariğini etkileyeceğini deklare etti.
Gelişmeleri eski BOTAŞ yetkilisi ve güç uzmanı Ali Arif Aktürk ile konuştuk.
‘Ödemelerin rubleye dönmesi epeyce fazla bir değişiklik yaratmayacak’
Ali Arif Aktürk’e bakılırsa, Rusya’nın doğalgaz ödemelerini ruble olarak alması radikal bir değişiklik yaratmayacak. Aktürk, rublenin altına endekslenmesi teşebbüslerinin ise zorluğuna dikkat çekti:
“Doğalgaz alım satım mukaveleleri bilhassa uzun vadeliler fiyat ödeme hususlarını kendi ortasında barındırır, neyin ne biçimde yapılacağı yazılıdır. İlgili unsurları taraflar uzlaşıyla revize etmezlerse değişmez bu. ötürüsıyla Gazprom istediği kadar ruble talep etsin, karşı taraf bunu kabul etmiyorsa eski biçimde ödemeye devam eder. Putin’in kararnamesinde de Gazprom bankta açılacak ruble hesabına ilgili alıcı bir daha dolar ya da euroyu gönderiyor, oradan rubleye çevriliyor. Onun için hayli fazla bir değişik durum yok. Medyadaki Bretton Woods’tan daha sonra rezerv para doları silkelemek için çizilen hareketler. Rublenin altına endesklenmesi de epeyce muhtemel değil. Zira altın rezervi kısıtlı. 1944’lerde Amerikan dolarının altına endekslenmesi ve 70’lerde bitmiş oldurilmesinin temel sebebi de altının kısıtlı olmasıydı. ötürüsıyla rubleyi altına endekslemek o kadar kolay değil.”
‘Avrupa bu çatışmadan en epey etkilenen taraf’
“ABD için rezerv paraya dokunmak bizatihi bir tehdit” diyen Aktürk, koparılan hengamenin ana konusunun bu olduğunu lisana getirdi. ABD’de güç ve gaz fiyatlarının Avrupa’daki kadar dalgalanmadığını söyleyen Aktürk, Avrupa’nın Ukrayna krizinden en çok etkilenen bölge olduğunu söylemiş oldu:
“Yeni bir kontrat imzalanacaksa ve satıcı daha düzgün koşullarda ruble ticaretiyle bir teklifte bulunuyorsa alıcı da bunu kabul edebilir. İktisadına bakar ve kabul eder. Lakin mevcut kontratları revize etmek o kadar kolay değil. Şayet Rusya yahut Gazprom fiyat indirimi yaparsa, ‘Fiyatı indiriyorum, karşılığında ruble ticareti’, alıcı da durumuna bakar kabul eder. Koparılan arbede rezerv para hengamesi. ABD için rezerv paraya dokunmak bizatihi bir tehdittir. Onu da silkeleme için kamuoyu önünde yapılan bir çeşit hengame. Yalnızca euro değil Avrupa Birliği gaz fiyatlarında da önemli biçimde etkilendi. 2021’in ikinci yarısında artmaya başlayan güç ve gaz meblağları Ukrayna kriziyle tarihi doruklar gördü. Bundan AB etkilendi. Lakin ABD’de fiyatlar hala makul düzeylerde. Fakat Avrupa’da 2500 dolarları ve üzerisini gördü. Euro da kıymet kaybetti. Avrupa bu çatışmalardan en epeyce etkilenen taraf oldu.”
‘Neredeyse dünyanın en ucuz gazı Türk tüketici kullanıyor’
Türkiye’nin sübvansiyon niçiniyle dünyadaki en ucuz gazını kullandığını belirten Aktürk, bu yüzden BOTAŞ’ın yaklaşık 7 milyar dolarlık ziyanının ortaya çıktığını söylemiş oldu. Aktürk, üç sene ortasında birfazlaca gaz kontratının sona ereceğine dikkat çekerek şimdiden kontratların yenilenmesi gerektiğini belirtti:
“Türkiye de dünya fiyatlarından gaz alıyor. Uzun vadeli kontratlar petrol mamüllerine endekslidir ve altı aylık gecikmeyle fiyatlara yansır. örneğin 1 Nisan’daki fiyatlarda geçmiş altı aylık ortalamalar yansıdı. Bir de konut tüketimi niçiniyle spot LNG alıyoruz ki onlar meskenlere şenlik, fazlaca değerli düzeylerden aldık. Şu anda BOTAŞ’ın bilançosu üzerinden sübvansiyon yapılıyor. 2021’in son çeyreğinden bugüne BOTAŞ’ın ziyanı yaklaşık 7 milyar dolar. Bu gazın sübvansiyonu kararı oluşan bir ziyan. BOTAŞ’ın satış fiyatını dolara çevirdiğinizde 171 dolar ediyor. Dünyada şu anda halihazırda 171 dolara hiç bir yerde gaz yok. Neredeyse dünyanın en ucuz gazı Türk tüketici kullanıyor. Lakin bu vergi mükelleflerinin cebinden 7 milyar dolar harcanarak sübvanse ediliyor. 2021’de sona eren kontrat son dakikada uzatıldı. 2024’te Cezayir kontratı sona eriyor. 2025’te Mavi Akım ve 2026 Temmuz’unda İran kontratı son buluyor. Bu kontratların geleceğini evvel Güç Bakanlığı ve BOTAŞ düşünüp ona nazaran karar vermesi gerekiyor. İlgili mukavelelerde iki yıl evvelce taraflar ihbarda bulunurlarsa tıpkı koşullarda uzatılma imkanı da var. Lakin Güç Bakanlığı ne yapar bilmiyorum. Rusya ile Ukrayna krizinden daha sonra farklı mecralarda da görüşmeler sürüyor. O kapsamda farklı bir yola gidilir mi? Zira masada nükleer santral, turizm, S-400 bahisleri var. o kapsamda farklı yola girecek farklı çerçeve muahede yapılır mı goreceğiz.”
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.
ABD öncülüğünde Avrupa ülkeleri, Ukrayna üzerinden adeta dolaylı savaş açtıkları Rusya Federasyonu’na ağır yaptırımlar uygular ve yurtharicindeki varlıklarını dondururken, Rusya’dan karşılamak durumunda kaldıkları güç gereksinimi yüzünden zorda. Rusya Federasyonu’nun güç ödemelerinin ruble ile yapılmasına karar vermesinin birinci kararı Rus ulusal para ünitesi ruble’nin bedel kazanması olmuştu.
Moskova öbür yandan Rusya’da yabancı sermaye mevzuatında kıymetli bir araç olan ‘K tipi hesabı’ devreye soktu. Güç kontratlarını değiştirmeden swift sisteminden çıkarılmamış Gazprombank üzerinden döviz ve ruble olmak üzere ikili nitelikteki bu hesabın açılması ile güç ödemelerinin Moskova borsa kurunu temel alarak yapılmasının önü açıldı. AB de üyelerini ‘yaptırımların bozulmadığı’ yolunda bilgilendirmek durumunda kaldı. bir epey şirketin bu hesabı açtığı ayrıntıları gelirken, uzmanlar, yakında birebir sistemin petrol ve bedelli maden ve minerallerde de geleceğini belirtiliyor.
Kriter, güç alımı yapan şirketlerin hesabında ruble bulundurma ve talep etmeyi barındıran ‘K tipi hesabı’ açıp açmadığına bakmakken, AB kanadından ‘ruble ile ödemelerin reddedildiği’ yolunda açıklamalar gelmesi dikkat çekti.
26 Nisan’da AB ortasında Polonya ve Bulgaristan’ın ödemeyi reddetmeleri niçiniyle gaz akışının kesildiği ayrıntıları düşerken, bu usulü onayladığını duyuran Avusturya’nın Başbakanı Alexander Schellenberg, daha sonradan çark ederek, ‘bunu kabul etmediklerini’ sav etti. Polonya ve Bulgaristan’a öteki ülkelerden transfer yapılacağı kaydedilirken, Rusya, bu biçimde bir yola başvuran üçüncü ülkelerin tedariğini etkileyeceğini deklare etti.
Gelişmeleri eski BOTAŞ yetkilisi ve güç uzmanı Ali Arif Aktürk ile konuştuk.
‘Ödemelerin rubleye dönmesi epeyce fazla bir değişiklik yaratmayacak’
Ali Arif Aktürk’e bakılırsa, Rusya’nın doğalgaz ödemelerini ruble olarak alması radikal bir değişiklik yaratmayacak. Aktürk, rublenin altına endekslenmesi teşebbüslerinin ise zorluğuna dikkat çekti:
“Doğalgaz alım satım mukaveleleri bilhassa uzun vadeliler fiyat ödeme hususlarını kendi ortasında barındırır, neyin ne biçimde yapılacağı yazılıdır. İlgili unsurları taraflar uzlaşıyla revize etmezlerse değişmez bu. ötürüsıyla Gazprom istediği kadar ruble talep etsin, karşı taraf bunu kabul etmiyorsa eski biçimde ödemeye devam eder. Putin’in kararnamesinde de Gazprom bankta açılacak ruble hesabına ilgili alıcı bir daha dolar ya da euroyu gönderiyor, oradan rubleye çevriliyor. Onun için hayli fazla bir değişik durum yok. Medyadaki Bretton Woods’tan daha sonra rezerv para doları silkelemek için çizilen hareketler. Rublenin altına endesklenmesi de epeyce muhtemel değil. Zira altın rezervi kısıtlı. 1944’lerde Amerikan dolarının altına endekslenmesi ve 70’lerde bitmiş oldurilmesinin temel sebebi de altının kısıtlı olmasıydı. ötürüsıyla rubleyi altına endekslemek o kadar kolay değil.”
‘Avrupa bu çatışmadan en epey etkilenen taraf’
“ABD için rezerv paraya dokunmak bizatihi bir tehdit” diyen Aktürk, koparılan hengamenin ana konusunun bu olduğunu lisana getirdi. ABD’de güç ve gaz fiyatlarının Avrupa’daki kadar dalgalanmadığını söyleyen Aktürk, Avrupa’nın Ukrayna krizinden en çok etkilenen bölge olduğunu söylemiş oldu:
“Yeni bir kontrat imzalanacaksa ve satıcı daha düzgün koşullarda ruble ticaretiyle bir teklifte bulunuyorsa alıcı da bunu kabul edebilir. İktisadına bakar ve kabul eder. Lakin mevcut kontratları revize etmek o kadar kolay değil. Şayet Rusya yahut Gazprom fiyat indirimi yaparsa, ‘Fiyatı indiriyorum, karşılığında ruble ticareti’, alıcı da durumuna bakar kabul eder. Koparılan arbede rezerv para hengamesi. ABD için rezerv paraya dokunmak bizatihi bir tehdittir. Onu da silkeleme için kamuoyu önünde yapılan bir çeşit hengame. Yalnızca euro değil Avrupa Birliği gaz fiyatlarında da önemli biçimde etkilendi. 2021’in ikinci yarısında artmaya başlayan güç ve gaz meblağları Ukrayna kriziyle tarihi doruklar gördü. Bundan AB etkilendi. Lakin ABD’de fiyatlar hala makul düzeylerde. Fakat Avrupa’da 2500 dolarları ve üzerisini gördü. Euro da kıymet kaybetti. Avrupa bu çatışmalardan en epeyce etkilenen taraf oldu.”
‘Neredeyse dünyanın en ucuz gazı Türk tüketici kullanıyor’
Türkiye’nin sübvansiyon niçiniyle dünyadaki en ucuz gazını kullandığını belirten Aktürk, bu yüzden BOTAŞ’ın yaklaşık 7 milyar dolarlık ziyanının ortaya çıktığını söylemiş oldu. Aktürk, üç sene ortasında birfazlaca gaz kontratının sona ereceğine dikkat çekerek şimdiden kontratların yenilenmesi gerektiğini belirtti:
“Türkiye de dünya fiyatlarından gaz alıyor. Uzun vadeli kontratlar petrol mamüllerine endekslidir ve altı aylık gecikmeyle fiyatlara yansır. örneğin 1 Nisan’daki fiyatlarda geçmiş altı aylık ortalamalar yansıdı. Bir de konut tüketimi niçiniyle spot LNG alıyoruz ki onlar meskenlere şenlik, fazlaca değerli düzeylerden aldık. Şu anda BOTAŞ’ın bilançosu üzerinden sübvansiyon yapılıyor. 2021’in son çeyreğinden bugüne BOTAŞ’ın ziyanı yaklaşık 7 milyar dolar. Bu gazın sübvansiyonu kararı oluşan bir ziyan. BOTAŞ’ın satış fiyatını dolara çevirdiğinizde 171 dolar ediyor. Dünyada şu anda halihazırda 171 dolara hiç bir yerde gaz yok. Neredeyse dünyanın en ucuz gazı Türk tüketici kullanıyor. Lakin bu vergi mükelleflerinin cebinden 7 milyar dolar harcanarak sübvanse ediliyor. 2021’de sona eren kontrat son dakikada uzatıldı. 2024’te Cezayir kontratı sona eriyor. 2025’te Mavi Akım ve 2026 Temmuz’unda İran kontratı son buluyor. Bu kontratların geleceğini evvel Güç Bakanlığı ve BOTAŞ düşünüp ona nazaran karar vermesi gerekiyor. İlgili mukavelelerde iki yıl evvelce taraflar ihbarda bulunurlarsa tıpkı koşullarda uzatılma imkanı da var. Lakin Güç Bakanlığı ne yapar bilmiyorum. Rusya ile Ukrayna krizinden daha sonra farklı mecralarda da görüşmeler sürüyor. O kapsamda farklı bir yola gidilir mi? Zira masada nükleer santral, turizm, S-400 bahisleri var. o kapsamda farklı yola girecek farklı çerçeve muahede yapılır mı goreceğiz.”
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.