‘ABD’nin Türkiye’nin önüne koyduğu maliyetler epey fazla, o maliyetlerle bir iktidarın devamı zor’

dunyadan

Global Mod
Global Mod
‘ABD’nin Türkiye’nin önüne koyduğu maliyetler epey fazla, o maliyetlerle bir iktidarın devamı zor’
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın BM Genel Şurası vesilesiyle ABD seyahati ve akabinde Soçi’de Rusya Federasyonu Lideri Vladimir Putin‘le görüşmesinin akabinde Türkiye’nin dış siyasette kritik başlıklardaki duruşu tartışılıyor.


Erdoğan’ın New York dönüşü Biden idaresine sert tenkitlerde bulunmasının akabinde bu ay Roma’da düzenlenecek G-20 tepesinde ve akabinde Glassgow’daki İklim Tepesi’nde ABD Lideri ile görüşme gerçekleştireceği belirtiliyor. Erdoğan, Putin ile ise iktisat ve savunma sanayinden güç işbirliğine uzanan konularda işbirliği vurgusu yapılan bir görüşme gerçekleştirdi. S-400 alımındaki kararlılığın bir dahalendiği toplantıda iki ülke içinde son dönmede öne çıkan Suriye’nin İdlib bölgesi ile Ukrayna ve Kırım bağlamındaki gündem hususları zahmetli başlıklar olmayı sürdürüyor.


Erdoğan’ın ABD bildirileri ve Soçi ziyareti eşliğinde Türkiye’nin ABD ve Rusya ile münasebetlerindeki durumu eski Genelkurmay İstihbarat Dairesi Lideri ve İstinye Üniversitesi Güvenlik ve Savunma Stratejileri Uygulama ve Araştırma Merkezi (GÜVSAM) Koordinatörü İsmail Hakkı Pekin ile konuştuk.


‘ABD’nin Türkiye’nin önüne koyduğu maliyetler epey fazla. O maliyetlerle bir iktidarın devamı hayli zor’


İsmail Hakkı Pekin’e göre, ABD’nin Asya Pasifik bölgesinden Ortadoğu’ya dünyayı şekillendirme teşebbüsünde Türkiye’ya birtakım bakılırsavler biçerken, tüm başlıklarda Ankara’yı zorluyor. Washington’ın sıkıştırıcı hali karşısında Türkiye bağımsız hareket etmeye çalışsa da Batı’ya bir epey bağımlılığı bulunduğunu belirten Pekin, ABD’nin Türkiye’nin önüne koyduğu maliyetlerle bir iktidarının devamının fazlaca sıkıntı olduğunu lisana getirdi:

“Amerika Birleşik Devletleri’nin dünyayı şekillendirmeyle ilgili yaptığı faaliyetler var. Avustralya ve İngiltere’yle yapmış olduğu pakt (AUKUS). Hindistan, Avustralya ve Japonya’nın dahil olduğu diğer bir pakt (Quad), bunlar devam ediyor. Karşı tarafta Çin ve Rusya, kendilerince şekillendirmeye çalışıyor. Bu şekillendirme 2035’lere kadar devam edecek bir olay. Asıl dünyanın nasıl hal aldığını bu biçimde daha bakılırsaceğiz. Ortadoğu’ya da biçilmiş bir tertip var. O tertip içerisinde Türkiye’ye kimi vazifeler veriyor, Türkiye’yi şekillendirmeye çalışıyorlar. Ortadoğu’da bir Birleşik Kürt Devletleri kurulması üzere ya da Suriye’nin parçalanması üzere, Doğu Akdeniz’deki durum, İran ve Rusya’nın tecrit edilmesi, Karadeniz’de daha fazla donanma çıkması; bütün bunlara baktığımızda ABD, Türkiye’yi zorluyor. Türkiye de ısrarla buradan kaçıp biraz daha bağımsız hareket etmeye çalışıyor ancak biroldukça bağımlılığımız var. ötürüsıyla ABD, Türkiye’yi sıkıştırdıkça Türkiye güç durumda kalıyor. Amerika’nın yaptığını yaptığınız vakit iktidarda kalmanız mümkün değil. Zira ABD’nin istediği, Möntrö ile ilgili yeni baştan bir müddetç başlatılması. Suriye’de şunu yapın diyor, Doğu Akdeniz’de petrol aramayın, Yunanlılarla adalar konusunda bir şey yapmayın. Bunlara karşı Türkiye, bağımsız addedebilecek siyasetler izlemeye çalışıyor. S-400 alıyor. S-400 her ne kadar bir gereksinmeyse de beraberinde bir siyasi alımdır ABD’ye karşı. Ben senin dediklerini yapmaya mecbur muyum diye. ABD ya cumhurbaşkanıyla görüşmüyor ya CAATSA yaptırımlarını öne sürüyor. ötürüsıyla Türkiye’nin önüne koyduğu maliyetler fazlaca fazla. O maliyetlerle bir iktidarın devamı fazlaca sıkıntı.”

‘Ankara ABD ve Batı’yı mutlu etme siyaseti izliyor, karşılığını alamıyor’


Başka andan Pekin, Ankara’nın ABD ve Batı’yı mutlu etme siyaseti izlediğini söylemiş oldu. Afganista’da Kabil havaalanı işletmesinin de Ukrayna ve Kırım’da da bu siyasetin izlendiğini belirten Pekin, buna karşın karşıllığının alınmadığını lisana getirdi. Erdoğan’ın Biden ile görüşmesinin ‘prestij’ görülecekken gerçekleşememesi meselai veren Pekin, Cumhurbaşkanı’nın da Putin’e gittiğini anımsattı. Pekin, Ankara’nın Batı’yı terk etmek istemediğinin Cumhurbaşkanı’nın telaffuzlarından de görüldüğünü ekledi:

“Eskiden beri devam eden bir şey bu. ABD birtakım şeyleri birtakım kimselere de söyletiyor. Afganistan’da havalimanı işletilmesi konusu Amerika ve Batı’ya karşı bir jestti. ‘Bakın biz size lazımız, onun için bizi ülkeden atmayın’ diye. Birebir şey Karadeniz, Kırım, Ukrayna’da da birebir politikayı izliyorlar. bir daha Amerika ve Batı’yı şad etme siyaseti izleniyor. Bence evvelce çok Ukrayna’yı savunur durumda. Rusya devreye giriyor bu sefer. Fakat Amerika’dan beklediğimiz karşılığı alamıyoruz. ABD bizim istediğimiz şeyi vermiyor. örneğin Cumhurbaşkanı’yla görüşmüyorlar. Zira Biden’ın Cumhurbaşkanı’yla görüşmesi, Türkiye için büyük bir itibar olacaktır. O da Putin’e gitti, o da bir itibar. Putin’e giderken söylemiş olduklerine bakarsak ortaya şu biçimde bir şey çıkıyor: ‘Biz size muhtaç değiliz, hem de bizim alternatiflerimiz var’. Bunun gerisinden çabucak Roma görüşmesi konusu gündeme geldi. O ne kadar planlanmıştır bilemiyorum. Fakat bir Glasgow konusu gündeme geldi. Bu hala Türkiye’nin bir tarafıyla hala Batı’yı terk etmek istemediğini, kendini Batı’da yani NATO’da bulduğunu bunu açık ve net olarak görüyoruz. Bir anda Cumhurbaşkanı’nın telaffuzlarının değişmesinden bile bunu nazaranbiliyoruz.”

‘Türkiye orta uzunluklu bir devlet, tümüyle bağımsız davranması mümkün olmuyor’


Türkiye’nin ‘orta boylu’ bir devlet olduğunu siyasetlerinde tümüyle bağımsız davranmasının mümkün olmadığını söyleyen Pekin, ABD ve Rusya ilgiler açısından ‘dengelenmesi zor’ durumun Ukrayna ve Kırım ile Suriye’de açık işaretlerinin görüldüğüne dikkat çekti:

“Biz orta uzunluklu bir devletiz. ötürüsıyla politikalarımızı düzenlerken istediğimiz üzere hareket etmemiz, bağımsız olmamız mümkün değil. Ukrayna’da Kırım’da bir şey yaptığımızda bu sefer Rusya alınıyor. Doğal gaz konusu var, tıpkı fiyattan alacak mıyız, almayacak mıyız? Dünyada güç krizi var, Avrupa’da bin doların üzerine çıkmış. Öbür taraftan Amerika’ya ‘Buradan kuvvetlerini çıkart’ diyoruz, bu sefer YPG konusu var. Amerika bence çekilsin istemez. Zira sonuçta Rusya’yı öbür türlü dengeleyemezler. Rusya’yı dengeleyebilmek için Amerika’nın o bölgede olması gerekiyor. Lakin biz o bölgede özerk yapı kuruluyor olmasından rahatsızız. Sonuçta Amerika’nın Ortadoğu’da Irak ve Suriye’de olması beraberinde Rusya karşısında bir istikrar ögesidir. Türkiye olayı bana nazaran bu biçimde takip ediyor. bu biçimde bir külfet var. Lavrov ve Esad yabancılar çıksın dedi. Orada kim var, Türkiye ve Amerika. Rusların hava kuvvetlerinin birtakım taarruzları var, 30-40 civarında. Bütün bu olaylar karşısında Türkiye’ye şunu hatırlatmak istedi, ‘İdlib’de sorumlulukların var, bunları yerine getir. Kırım seçimlerini kabul etmiyorum üzere demeçler veriyorsun. Burada da sorumlulukların var. ötürüsıyla buralarda sorun olursa, dikkat etmen lazım’ diye ikaz ediyor. İkaz etmesine gerek yok. Suriye Ulusal Ordusu’ndan Afrin’de 6 kişi karargâhı yaktılar. Türkiye’yi sıkıştıracakları aşikâr yerler var. Bunlar da onlardan birisi. Bir şey olduğu vakit birisi Türkiye’yi CAATSA’dan sıkıştırıyor. CAATSA ile ilgili 10 tane Senatör, Amerika Başkanı’na mektup yazmış; ‘Türkiye, Ermenilere şunu yapıyor, Demirtaş mahpusta, Kürtlere şunu yapıyor, partiyi kapatma durumu var’ üzere bahisler var.”

‘ABD, YPG özerk devleti kurabilir, biz de burada Türkiye’ye bağlı bir özerk yapı oluşturabilir miyiz’, bunun hesabı yapılıyor’


Türkiye’nin Suriye’nin İdlib bölgesinde aslında hakim olmadığını, yüzde 90 oranında eski el Kural’ı teşkil eden HTŞ’nin hakimiyeti bulunduğunu söyleyen Pekin, oradaki ögelerin diledikleri vakit Rusya ile Türkiye’ye karşı karşıya getirme potansiyeline dikkat çekti. İdlib’in temizlenmesinde göç olgusunun ‘korkutma faktörüne’ dönüştüğünü vurgulayan Pekin, bunun yanı sıra ideolojik faktöre de atıfta bulundu. “Öbür tarafta ABD, YPG özerk devleti kurabilir. Biz de burada Türkiye’ye bağlı bir özerk yapı oluşturabilir miyiz, bunun hesabı yapılıyor” diyen Pekin, Ankara’nın gerçekte hakim olmadığı bu bölgeyi temizlemesi gerektiğini vurguladı:


“İdlib’de yüzde 90 oranında HTŞ hakim, yani eski El Düstur ögeleri. Bizim orada pek fazla hakimiyetimiz yok. Vakit zaman bu kümeler askerlerimize terörist faaliyetlerde bulunuyor. Rusya’nın bizden istediği şu; ‘M4 Karayolu epey değerli bir yol. ötürüsıyla buraya hakim olmak gerek. Aksi biçimde Esad, Suriye’yi yönetim edemez. Bu sebeple biraz daha kuzeye çekil, ben operasyon yapayım’ diyor. Rusya’nın istediği orayı temizlemek. Pekala Türkiye ne istiyor? Münasebetleri farklı olabilir lakin ‘bunu yaparsanız, insanlık durumu çıkar. Sivil-asker demeden Rusya’nın bu biçimde genel bir paklık hareketi olabilir’ diyor. ‘Göç olabilir, yeniden tahammülüm yok bu biçimde bir şeye’ diyor. Bir de ‘teröristler bu tarafa gelir’ diyor. Bu göç konusu bizi korkutmak için yapılan bir şeydir. Yoksa burada bir ideolojik bir sorun vardır. Buradaki HTŞ üzerinde Amerika’nın da tesiri var. Buradaki adamlar istedikleri vakit Rusya’yla ABD-Türkiye’yi karşı karşıya getirebiliyor. Rusya’yı burada Türkiye sıkıştırabiliyor. ötürüsıyla bu bahiste Türkiye’nin de ideolojik zaafından, Müslüman Kardeşler ya da Selefilik hususuyla ilgili Müslümanların o bölgede bulunmasından, tahminen de orada bir devletçik tesis etmesinden mi bahsediyoruz, yoksa geleceğe yönelik birtakım planlarımız mı var? ‘Biz burada dururuz, öbür tarafta da ABD, YPG özerk devleti kurabilir. Ona karşı biz de burada Türkiye’ye bağlı bir özerk yapı oluşturabilir miyiz’, bunun hesabı yapılıyor. Bunlar konuşuluyor. Hakikaten orada biz hakim değiliz. Temizlenmesi gerekiyor. Ancak bunu aslına bakarsanız Türkiye imzalarken de herbiçimde bunun kolay ve mümkün olmayacağını biliyordu. Artık Rusya bunu rahatlıkla kullanıyor. Türkiye’ye her seferinde bu mevzuyu hatırlatıyor. En azından 2023’e kadar tahminen bölgede hudutlu bir harekat olabilir. Halep’in kuzeyinde İdlib’in güneyinde biraz daha ağır silahlar kullanılmadan güneye gerçek halkın kaçabileceği birtakım koridorların açılması suretiyle bu biçimde bir şey yapılabilir. Lakin onun haricinde sükunet devam edecek. En azından bu işin 2023 seçimlere kadar kalacağını düşünüyorum. Bunun karşılığında Rusya’ya biz ne verdik, Rusya bizden hangi talepte bulundu, onu bilmiyorum. Öteki iki nükleer santrali Rusya’ya vermek üzere Suriye ve başka konularda daha farklı gelişmeler de olabilir. Onlara ne verdik ona bakmak lazım.”

Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.