‘ABD’nin senaryosu birebir, Tayvan Uzak Doğu’nun yeni Ukrayna’sı olabilir’
ABD Lideri seçildikten daha sonra birinci Asya ziyareti kapsamında Güney Kore’nin akabinde Japonya’da temaslarda bulunan Joe Biden, bölgede yeni bir tansiyonun fişeğini ateşledi.
Tayvan konusunda Çin’in ‘ateşle oynadığını’ ima eden Biden, Tayvan’ın işgali halinde ABD’nin müdahale edip etmeyeceği sorusuna, “Bu istikamette taahhüt verdik. Tek Çin siyasetini kabul ettik, üzerine imzamızı attık… Lakin Tayvan’ın güç kullanılarak alınması münasip değil” yanıtını verdi.
Bir gazetecinin, “Açık niçinlerden dolayı Ukrayna çatışmasına askeri olarak dahil olmak istemediniz. Bahis buna gelirse, Tayvan’ı savunmak için askeri olarak müdahil olmaya istekli misiniz?” sorusuna Biden, “evet” karşılığını verdi.
Çin Dışişleri Bakanlığı ise Biden’ın bu sıkıntıda kelamlarına ve hareketlerine dikkat etmesini tavsiye etti. ABD’yi ‘Tek Çin’ politikasına ve Tayvan’ın bağımsızlığını desteklemeyeceğine dair taahhütlerine bağlı kalmaya çağıran Dışişleri Sözcüsü Vang Venbin “ABD, Çin halkının, egemenliğini ve toprak bütünlüğünü muhafaza kararlılığını hafifçee almamalıdır” dedi. Vang, ABD’nin Tayvan’daki bağımsızlık yanlılarına yanlış bildiriler göndermemesini de istedi.
Tayvan da Biden’ın, ‘Çin’in Ada’ya saldırması durumunda askeri karşılık vereceklerine’ yönelik kelamları için teşekkür etti.
Tayvan sorunu nedir?
Tayvan meselesinin temelleri 1950’lere dayanıyor.
Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele alması ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kay Şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a kaçtı. Çan Kay Şek liderliğindeki bireyler, 1912’de kurulan ‘Çin Cumhuriyeti’nin bağımsız olarak adada devam edeceğini savundu.
1971 yılına kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nda Çin’i temsil eden yapı Pekin idaresi tarafınca en başından beri reddedildi. 1949’dan itibaren biroldukça ülkenin Çin olarak Pekin merkezli Çin Halk Cumhuriyeti’ni tanımasının akabinde 1971’deki BM’de yapılan oylamada Pekin merkezli Çin Halk Cumhuriyeti, Çin’in tek yasal temsilcisi kabul edildi.
Pekin, ‘Tek Çin’ unsurunu benimseyerek Çin’i uluslararası toplumda yalnızca kendilerinin temsil ettiğini söz ediyor ve Tayvan’ın dünya ülkeleriyle diplomatik bağlar kurmasına, BM’de ve öteki memleketler arası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor. Pekin, Tayvan’ı diplomatik olarak tanıyan ülkelerle alakalarını donduruyor.
Tek Çin siyasetini tanıyan ülkelerden biri olan ABD ise uzun yıllardır Çin’e karşı Tayvan’ı silahlandırıyor ve bölgedeki bir üssü üzere kullanıyor.
Tayvan sorunu Asya-Pasifik’te nelere hamile?
Biden, bu ziyaretinde ABD, Avustralya, Hindistan ve Japonya’nın oluşturduğu Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (QUAD) Zirvesi’nde önderlerle de bir ortaya geliyor. Pekala, Tayvan sorunu Asya-Pasifik’te nelere hamile, ABD’nin bölgedeki strateji ve maksatları neler? Bölgeyi yakından takip eden Dumlupınar Üniversitesi’nden Dr. Barış Adıbelli, Sputnik’e değerlendirdi.
Tayvan’ın Amerikan çıkarları açısından Asya-Pasifik’te batmayan bir uçak gemisi olarak tanımlandığını hatırlatan Adıbelli, şunları söylemiş oldu:
“ABD’nin Tayvan’dan vazgeçmesi düşünülemez. Tayvan, ABD için jeopolitik ve stratejik bir koz olarak her vakit elinde duruyor. Çin ise başından beri Tayvan’da barışçıl birleşmeyi her vakit savunmuştur. Biden bir biçimde Tayvan’da kuvvet kullanılarak statükonun değiştirilmesine yönelik karşılığımız Ukrayna’da Rusya’ya karşı nasıl olduysa, Asya’da da Tayvan niçiniyle Çin’e karşı bu biçimde olacaktır üzere bir paralellik kurdu. Ve bu paralellik ile bir arada Ukrayna’dan daha sonra da ikinci kriz noktası Tayvan mı diye tartışılmaya başlandı. Benim değerlendirmeme göre ise Asya’da yeni bir Ukrayna krizi başlayabilir. Natürel ABD Tayvan’dan vefatı göstererek sıtmaya razı etme arayışı içerisinde. Daima diyor ki ‘Çin size saldıracak, sizi işgal edecek’ her yıl tıpkı senaryolar üzerinden Tayvan’a muazzam silah satışı yapıyor.”
‘Asya Pasifik’te yeni bir güç merkezi oluşturma arayışı var’
Bölge açısından durumu da kıymetlendiren Adıbelli, “Japonya’nın da Tayvan’ı öne sürerek yeni bir silahlanma Asya Pasifik’te yeni bir güç merkezi oluşturma arayışı içerisinde olduğunu görüyoruz” dedi ve şöyleki devam etti:
“Dikkat ederseniz, son Ukrayna kriziyle bir arada Amerika, Avrupa’da bulunan Almanya’ya göz yumdu ve Almanya, savunma harcamaları için 100 milyar avro Almanya bütçe ayırdı ve F-35 uçakları satın alıyorlar. Emsal bir de Japonya da nükleer silah arayışı içerisinde. ‘Bize de en azından emanet de olsa bir nükleer silah verin, vermezseniz müsaade verin biz bir gecede nükleer başlıkları yaparız’ diyorlar. ABD bu mevzuda Avrupa’da Almanya’ya, uzak doğuda da Japonya’nın bir daha askeri gücü bulunmasına göz yumacak üzere. İkinci Dünya Savaşı’nın arifesinde olduğu üzere bir bir daha revizyonist ülkelerin ortaya çıkması ki bu ülkelerin rövanşist olmayacağını garanti altına da alamazsınız. Zira bu ülkelerin İkinci Dünya Savaşı’ndaki kayıplarının intikamını alma ismine hareket edebileceğini de düşünmek lazım. Uzak Doğu’da özelikle Çin, Kuzey Kore, Güney Kore’nin, Japonya ile geçmişten gelen, hatta başka Asya ülkelerinde bir ekip tarihî berbat anıları, sorunları var. Bu bile Güney Kore’nin QUAD’ın içerisinde yer almamasının ana niçinlerinden biri.”
‘ABD ateşle oynuyor, büyük bir kumar oynuyor’
Biden’ın bu ziyaretinde Hint-Pasifik Ekonomik Çerçevesi (IPEF) adında yeni bir ekonomik paydaşlık ilan edileceğini söz eden Adıbelli, “Bunun da Çin’in Jenerasyon ve Yol projesine bir alternatif olduğu söyleniyor. Bunun bir güvenlik boyutunun da olacağı söyleniyor fakat ABD’liler bunu reddediyorlar. Lakin ben önümüzdeki günlerde bunun güvenlik boyutunun da olacağını düşünüyorum. QUAD’ı da bu yapının içine eklemleyebilirler” dedi.
Güney Kore ve Avustralya’daki iktidar değişimlerine de dikkat çeken Adıbelli, bölgedeki gelişmelerin dikkatle izlenmesi gerektiğine dikkat çekti.
‘Savaş Ukrayna’da başladı ancak Asya-Pasifik’te devam edecek üzere gözüküyor’
“ABD ateşle oynuyor, büyük bir kumar oynuyor. aslına bakarsanız Biden ziyaretinin başlamasıyla Güney Çin Denizi’nde Çin de bir askeri tatbikat başlattı. Artık Kuzey Kore’nin bir nükleer silah deneme ihtimalinden hala bahsediliyor” ifadelerini kullanan Dr. Barış Adıbelli, şunları ekledi:
“ötürüsıyla Tayvan, Uzak Doğu’nun yeni Ukrayna’sı olabilir. ABD’nin gayesi esasen Avrupa’nın kapılarını Rusya’ya kapatmak, Rusya’nın kapılarını da Çin’e kapatmak ve ikinci etapta temel gayret alanı olan Asya-Pasifik’te Çin’le gayret etmek. Savaş Ukrayna’da başladı lakin Asya-Pasifik’te devam edecek üzere gözüküyor. ABD’nin Çin’i Tayvan’a saldırması tarafında bir kışkırtma arayışı içerisinde olduğunu da görüyoruz. Ukrayna’daki senaryo ile Tayvan’daki birebir. Yani bir şablon üzere Amerika getirdi, Ukrayna’ya koydu. ABD’nin Ukrayna’daki hesaplaması tutmadı. 2014’ten bu tarafa yaptırımlardan dolayı iktisadı zayıflayan Rusya bir noktadan daha sonra geri adım atar diye düşünüldü. Lakin bekledikleri olmadı. Lakin ABD ne Asya Pasifik’te ne de Avrupa’da birebir anda iki cephede farklı savaş veremez. Onun için ABD savaşı bir biçimde Rusya topraklarına taşıyıp hatta Karadeniz’e getirerek Türkiye ve Yunanistan’ı bu işin içine bulaştırıp Kafkaslarda ve Batı Asya da bir çatışma çıkarıp, Uzak Doğu’da da Çin’i Japonya, Tayvan üzere yerlerle meşgul edip ortadan sıyrılıp kendi global hakimiyetini daha da kuvvetlendirme yoluna gidebilir.”
‘NATO’yu global bir örgüt yapmak istiyorlar’
Dr. Adıbelli, “ABD beraberinde önümüzdeki Madrid tepesinde NATO’nun bölgesellikten çıkıp, hatta tabiri caizse Avrupa’dan kurtulup global bir örgüt haline gelmesini istiyor. NATO’nun bir kanadını da Asya Pasifik’teki bu ülkelerin oluşturmasını istiyor. Onun için hatırlarsanız merasimde Dışişleri Bakanı Pompeo ‘QUAD’ı Asya’nın NATO’su yapacağız’ demişti. Ancak Biden ona AUKUS’u (15 Eylül 2021 tarihinde Avustralya, Birleşik Krallık ve ABD tarafınca ilan edilen üçlü bir güvenlik paktı) da ekledi. Önümüzdeki günlerde bunları bakılırsaceğiz. ABD orada farklı yeni bir dünya inşa ediyor” ifadelerini de ekledi.
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.
ABD Lideri seçildikten daha sonra birinci Asya ziyareti kapsamında Güney Kore’nin akabinde Japonya’da temaslarda bulunan Joe Biden, bölgede yeni bir tansiyonun fişeğini ateşledi.
Tayvan konusunda Çin’in ‘ateşle oynadığını’ ima eden Biden, Tayvan’ın işgali halinde ABD’nin müdahale edip etmeyeceği sorusuna, “Bu istikamette taahhüt verdik. Tek Çin siyasetini kabul ettik, üzerine imzamızı attık… Lakin Tayvan’ın güç kullanılarak alınması münasip değil” yanıtını verdi.
Bir gazetecinin, “Açık niçinlerden dolayı Ukrayna çatışmasına askeri olarak dahil olmak istemediniz. Bahis buna gelirse, Tayvan’ı savunmak için askeri olarak müdahil olmaya istekli misiniz?” sorusuna Biden, “evet” karşılığını verdi.
Çin Dışişleri Bakanlığı ise Biden’ın bu sıkıntıda kelamlarına ve hareketlerine dikkat etmesini tavsiye etti. ABD’yi ‘Tek Çin’ politikasına ve Tayvan’ın bağımsızlığını desteklemeyeceğine dair taahhütlerine bağlı kalmaya çağıran Dışişleri Sözcüsü Vang Venbin “ABD, Çin halkının, egemenliğini ve toprak bütünlüğünü muhafaza kararlılığını hafifçee almamalıdır” dedi. Vang, ABD’nin Tayvan’daki bağımsızlık yanlılarına yanlış bildiriler göndermemesini de istedi.
Tayvan da Biden’ın, ‘Çin’in Ada’ya saldırması durumunda askeri karşılık vereceklerine’ yönelik kelamları için teşekkür etti.
Tayvan sorunu nedir?
Tayvan meselesinin temelleri 1950’lere dayanıyor.
Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele alması ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kay Şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a kaçtı. Çan Kay Şek liderliğindeki bireyler, 1912’de kurulan ‘Çin Cumhuriyeti’nin bağımsız olarak adada devam edeceğini savundu.
1971 yılına kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nda Çin’i temsil eden yapı Pekin idaresi tarafınca en başından beri reddedildi. 1949’dan itibaren biroldukça ülkenin Çin olarak Pekin merkezli Çin Halk Cumhuriyeti’ni tanımasının akabinde 1971’deki BM’de yapılan oylamada Pekin merkezli Çin Halk Cumhuriyeti, Çin’in tek yasal temsilcisi kabul edildi.
Pekin, ‘Tek Çin’ unsurunu benimseyerek Çin’i uluslararası toplumda yalnızca kendilerinin temsil ettiğini söz ediyor ve Tayvan’ın dünya ülkeleriyle diplomatik bağlar kurmasına, BM’de ve öteki memleketler arası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor. Pekin, Tayvan’ı diplomatik olarak tanıyan ülkelerle alakalarını donduruyor.
Tek Çin siyasetini tanıyan ülkelerden biri olan ABD ise uzun yıllardır Çin’e karşı Tayvan’ı silahlandırıyor ve bölgedeki bir üssü üzere kullanıyor.
Tayvan sorunu Asya-Pasifik’te nelere hamile?
Biden, bu ziyaretinde ABD, Avustralya, Hindistan ve Japonya’nın oluşturduğu Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (QUAD) Zirvesi’nde önderlerle de bir ortaya geliyor. Pekala, Tayvan sorunu Asya-Pasifik’te nelere hamile, ABD’nin bölgedeki strateji ve maksatları neler? Bölgeyi yakından takip eden Dumlupınar Üniversitesi’nden Dr. Barış Adıbelli, Sputnik’e değerlendirdi.
Tayvan’ın Amerikan çıkarları açısından Asya-Pasifik’te batmayan bir uçak gemisi olarak tanımlandığını hatırlatan Adıbelli, şunları söylemiş oldu:
“ABD’nin Tayvan’dan vazgeçmesi düşünülemez. Tayvan, ABD için jeopolitik ve stratejik bir koz olarak her vakit elinde duruyor. Çin ise başından beri Tayvan’da barışçıl birleşmeyi her vakit savunmuştur. Biden bir biçimde Tayvan’da kuvvet kullanılarak statükonun değiştirilmesine yönelik karşılığımız Ukrayna’da Rusya’ya karşı nasıl olduysa, Asya’da da Tayvan niçiniyle Çin’e karşı bu biçimde olacaktır üzere bir paralellik kurdu. Ve bu paralellik ile bir arada Ukrayna’dan daha sonra da ikinci kriz noktası Tayvan mı diye tartışılmaya başlandı. Benim değerlendirmeme göre ise Asya’da yeni bir Ukrayna krizi başlayabilir. Natürel ABD Tayvan’dan vefatı göstererek sıtmaya razı etme arayışı içerisinde. Daima diyor ki ‘Çin size saldıracak, sizi işgal edecek’ her yıl tıpkı senaryolar üzerinden Tayvan’a muazzam silah satışı yapıyor.”
‘Asya Pasifik’te yeni bir güç merkezi oluşturma arayışı var’
Bölge açısından durumu da kıymetlendiren Adıbelli, “Japonya’nın da Tayvan’ı öne sürerek yeni bir silahlanma Asya Pasifik’te yeni bir güç merkezi oluşturma arayışı içerisinde olduğunu görüyoruz” dedi ve şöyleki devam etti:
“Dikkat ederseniz, son Ukrayna kriziyle bir arada Amerika, Avrupa’da bulunan Almanya’ya göz yumdu ve Almanya, savunma harcamaları için 100 milyar avro Almanya bütçe ayırdı ve F-35 uçakları satın alıyorlar. Emsal bir de Japonya da nükleer silah arayışı içerisinde. ‘Bize de en azından emanet de olsa bir nükleer silah verin, vermezseniz müsaade verin biz bir gecede nükleer başlıkları yaparız’ diyorlar. ABD bu mevzuda Avrupa’da Almanya’ya, uzak doğuda da Japonya’nın bir daha askeri gücü bulunmasına göz yumacak üzere. İkinci Dünya Savaşı’nın arifesinde olduğu üzere bir bir daha revizyonist ülkelerin ortaya çıkması ki bu ülkelerin rövanşist olmayacağını garanti altına da alamazsınız. Zira bu ülkelerin İkinci Dünya Savaşı’ndaki kayıplarının intikamını alma ismine hareket edebileceğini de düşünmek lazım. Uzak Doğu’da özelikle Çin, Kuzey Kore, Güney Kore’nin, Japonya ile geçmişten gelen, hatta başka Asya ülkelerinde bir ekip tarihî berbat anıları, sorunları var. Bu bile Güney Kore’nin QUAD’ın içerisinde yer almamasının ana niçinlerinden biri.”
‘ABD ateşle oynuyor, büyük bir kumar oynuyor’
Biden’ın bu ziyaretinde Hint-Pasifik Ekonomik Çerçevesi (IPEF) adında yeni bir ekonomik paydaşlık ilan edileceğini söz eden Adıbelli, “Bunun da Çin’in Jenerasyon ve Yol projesine bir alternatif olduğu söyleniyor. Bunun bir güvenlik boyutunun da olacağı söyleniyor fakat ABD’liler bunu reddediyorlar. Lakin ben önümüzdeki günlerde bunun güvenlik boyutunun da olacağını düşünüyorum. QUAD’ı da bu yapının içine eklemleyebilirler” dedi.
Güney Kore ve Avustralya’daki iktidar değişimlerine de dikkat çeken Adıbelli, bölgedeki gelişmelerin dikkatle izlenmesi gerektiğine dikkat çekti.
‘Savaş Ukrayna’da başladı ancak Asya-Pasifik’te devam edecek üzere gözüküyor’
“ABD ateşle oynuyor, büyük bir kumar oynuyor. aslına bakarsanız Biden ziyaretinin başlamasıyla Güney Çin Denizi’nde Çin de bir askeri tatbikat başlattı. Artık Kuzey Kore’nin bir nükleer silah deneme ihtimalinden hala bahsediliyor” ifadelerini kullanan Dr. Barış Adıbelli, şunları ekledi:
“ötürüsıyla Tayvan, Uzak Doğu’nun yeni Ukrayna’sı olabilir. ABD’nin gayesi esasen Avrupa’nın kapılarını Rusya’ya kapatmak, Rusya’nın kapılarını da Çin’e kapatmak ve ikinci etapta temel gayret alanı olan Asya-Pasifik’te Çin’le gayret etmek. Savaş Ukrayna’da başladı lakin Asya-Pasifik’te devam edecek üzere gözüküyor. ABD’nin Çin’i Tayvan’a saldırması tarafında bir kışkırtma arayışı içerisinde olduğunu da görüyoruz. Ukrayna’daki senaryo ile Tayvan’daki birebir. Yani bir şablon üzere Amerika getirdi, Ukrayna’ya koydu. ABD’nin Ukrayna’daki hesaplaması tutmadı. 2014’ten bu tarafa yaptırımlardan dolayı iktisadı zayıflayan Rusya bir noktadan daha sonra geri adım atar diye düşünüldü. Lakin bekledikleri olmadı. Lakin ABD ne Asya Pasifik’te ne de Avrupa’da birebir anda iki cephede farklı savaş veremez. Onun için ABD savaşı bir biçimde Rusya topraklarına taşıyıp hatta Karadeniz’e getirerek Türkiye ve Yunanistan’ı bu işin içine bulaştırıp Kafkaslarda ve Batı Asya da bir çatışma çıkarıp, Uzak Doğu’da da Çin’i Japonya, Tayvan üzere yerlerle meşgul edip ortadan sıyrılıp kendi global hakimiyetini daha da kuvvetlendirme yoluna gidebilir.”
‘NATO’yu global bir örgüt yapmak istiyorlar’
Dr. Adıbelli, “ABD beraberinde önümüzdeki Madrid tepesinde NATO’nun bölgesellikten çıkıp, hatta tabiri caizse Avrupa’dan kurtulup global bir örgüt haline gelmesini istiyor. NATO’nun bir kanadını da Asya Pasifik’teki bu ülkelerin oluşturmasını istiyor. Onun için hatırlarsanız merasimde Dışişleri Bakanı Pompeo ‘QUAD’ı Asya’nın NATO’su yapacağız’ demişti. Ancak Biden ona AUKUS’u (15 Eylül 2021 tarihinde Avustralya, Birleşik Krallık ve ABD tarafınca ilan edilen üçlü bir güvenlik paktı) da ekledi. Önümüzdeki günlerde bunları bakılırsaceğiz. ABD orada farklı yeni bir dünya inşa ediyor” ifadelerini de ekledi.
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.