‘ABD, Ukrayna’yı Rusya’nın üzerine sürerek Avrupalı müttefiklere ambargo uygulatmaya çalışıyor’
Rusya Federasyonu’nun, ABD liderliğindeki NATO’nun çevreleme ataklarına karşı birinci defa tüzel bağlayıcılığı olan mutabakat sunmasının akabinde Cenevre, Brüksel ve Viyana’da ABD, NATO ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) çerçevesinde görüşmeler gerçekleştirildi.
Moskova, ABD ve NATO’nun daima genişleme, hudutları yakınlarına silah sistemleri konuşlandırma ve tatbikatlar yoluyla giriştiği çevrelemenin ‘hayati çıkarlarını’ tehdit ettiğini belirterek, Avrupa güvenlik mimarisini de etkileyecek bu teşebbüslere son verilmesini talep ediyor. Lakin görüşmelerin akabinde ABD’nin başını çektiği Batı bloğu, Rusya’nın taleplerinin ana ögeleri yerine tali ögeler üzerinden sorunu sürüncemede bırakacak bir tutum almış görünüyor.
Rusya, muahedeye varılamaması halinde karşılığının ‘askeri-askeri/teknik’ seviyede olacağını vurguluyor. ABD idaresi ise ‘Rusya’nın Ukrayna’yı işgal edeceği’ telaffuzları üzerinden Rusya’ya eşsiz bir ekonomik savaş açılacağı tehdidini öne çıkarıyor.
Rusya ile ABD/NATO içindeki görüşmelerin hemilk öncesinde Kazakistan‘daki olayların patlaması da dikkatleri çekti. Kazakistan idaresinin talebiyle Kolektif Güvenlik Mutabakatı Örgütü’nün (KGAÖ) devreye girmesiyle kriz teskin olurken, teşkilatın konuşlanmasına da kısa müddette son verilmesi için düğmeye basılmış durumda.
Rusya’nın sunduğu güvenlik garantileri mutabakatı, sürecin nereye gittiği ve Kazakistan faktörünü Maltepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hasan Ünal ile konuştuk.
‘Neyin savaşını yapacaksınız?’
Prof. Hasan Ünal, Biden idaresinin ikinci sefer Ukrayna’yı Rusya’nın üzerine sürerek ve askeri ögeler içeren bir kriz yaratarak Avrupalı NATO üyelerinin Moskova’ya ambargo uygulamasını sağlamaya çalıştığı görüşünde. Fakat başta Almanya olmak üzere Avrupa’nın Rusya ile ekonomik bağlantılarına dikkat çeken Ünal, Batılıların askeri teknik üstünlüklerinde külfetler niçiniyle savaşı da göze alamaz durumda olduklarını anımsattı. ‘Neyin savaşını yapacaksınız?’ diye soran Ünal, sorunun bir çıkmazın içine hapsedilmiş olduğunu söylemiş oldu:
“Bu doruklardan hiç bir şey çıkmayacağı kanaatindeydim. Burada en kıymetli sorun nedir derseniz, tarafların kendilerini çıkmaz bir sokağa hapsetmiş olmaları. İkinci keredir Biden, Ukrayna’yı Rusya’nın üzerine sürerek hatta askeri ögeler içeren krizler yaratarak ne yapmak istiyor anlamış değilim. Avrupalı NATO üyelerini bu işin içine çekerek Rusya’ya ambargo uygulanmasını sağlamaya çalışıyor. Lakin başta Almanya olmak üzere bu ülkelerin her birinin Rusya ile önemli ekonomik alakaları var. Bunların hepsini Ukrayna üzerinden zorladığınızda sonuç alabilir misiniz? İkinci krizde de görüyoruz ki tepe açıklamalarının art planına baktığımızda gereğince sonuç alınamıyor. O coğrafyada Rusya’ya karşı bir askeri teşebbüsü de göze alamıyorlar. Rusya ile Batı içindeki istikrarda Rusya arayı epeyce önemli bir biçimde kapatmış durumda. Gerek klasik silahlarda gerek nükleer başlıklarda gerek balistik füzelerin ileri versiyonu hipersonik füzelerde ihtilal yaratmış durumda, onu da göze alamıyorlar. aslına bakarsan göze almaları fazlaca aptalca bir şey olur. Neyin savaşını yapacaksınız? ötürüsıyla sorun, bir çıkmazın içine hapsedilmiş durumda. Rusya ise buradan bir fırsat çıkararak ‘Bana yazılı teminatlar verin. Ukrayna ve Gürcistan’ı NATO’ya almayacaksınız’ dedi. Bunu da Batılı ülkeler ve Amerika’nın Rusya’nın istediği üzere vermesi şimdi imkansız. Bütün müzakerelerden varılamayan sonuç bu.”
‘İyi senaryo Ukrayna’ya kısa vadede NATO üyesi olmanız mümkün değil, Minsk’i müzakere edin denilmesi’
Ukrayna’yı NATO’ya almanın çıkmaz bir sokak olduğunu lisana getiren Ünal, içerik epey farklı olsa da içine ideolojik ve duygusal ögelerin boca edildiği bir jeopolitik sorun yaratıldığını, buradan çıkışın da sıkıntı olduğunu söylemiş oldu. Batı’nın Ukrayna’nın daha fazla teşvik edilmesiyle yeni Donbasslar yaratılmasına yol açabileceğini belirten Ünal, yeterli senaryonun ise Ukrayna’nın NATO üyeliğinin dışlanarak Minsk mutabakatı çerçevesinde müzakereye oturması olduğu görüşünü lisana getirdi:
“Biden’ın rastgele bir dış siyaset konusunu akıl ve mantıkla yönetebilen biri olduğu kanaatinde değilim. esasen Amerika’da da ne yapmak istediği konusunda epey önemli bir tartışma var. Her bölgede başı fazlaca karışık bir önder. Başının net olduğu bir tek husus var o da Türkiye düşmanlığı. Bu krizleri niçin zorluyorsun? Bu krizlerin gerisinde Rusya, Ukrayna’yı işgal etti, ne yapacaksınız? Kuzey Akım’ı engellediğinizde şöyleki bir durum var. 50 milyar dolar ya da euroluk bir tazminatı var. Kuzey Akım-2’yi, Rusya’nın o tarafa doğalgaz satışını engellediniz, pekala Rusya o ülkelerden elde ettiği doğalgaz geliriyle Almanya’nın mamüllerini satıyor, ortalarında ekonomik bağlantılar var. Bunları Almanya da kabul etmek istemez. niye Ukrayna’nın NATO’ya alınmasını zorluyorlar? Bu bir çıkmaz sokak. Bu bence içerik itibariyle epeyce farklı olmakla birlikte Türk-Yunan problemlerine dönüştü, yani çözülmesi mümkün olmayan. Büyük ölçüde da ideolojik ve duygusal ögenin gerçek problemlerin içine boca edildiği bir büyük jeopolitik problemle karşı karşıyayız. Buradan nasıl çıkacağımız da fazlaca güç. Ukrayna’yı teşvik edebilirler, Donbass’taki ayrılıkçıların üzerine git derler. Rusya da eli armut topluyor biçiminde durmaz burada. O da tam bilakis yeni Donbasslar yaratır. Olumlu senaryo ise şu olabilir. Bu gerginlik bir süre devam eder ve Batılı ülkeler diplomatik olarak el altından Ukrayna’ya ‘Sizin kısa vadede NATO üyesi olmanız mümkün değil. NATO’nun itibarı ismine söylüyoruz bunu, geri adım atmamış olmak için. Bizim size tavsiyemiz 2014 eylülünde imzalanan Minsk muahedesi çerçevesinde müzakere etmeniz’ diyebilirler.”
‘Batılılar bir yere el atarsa yalnızca karıştırırlar; Kıbrıs sorunu, Filistin ortada’
Kiev’in Donbass’ta uzlaşmaz tavrında Kırım’ı 2014’te kaybetmişliğin yattığını belirten Ünal, Donbass’ta bulunacak federal tahlilin de Ukrayna’da kurulacak seçim sandıklarında siyasi kararı etkileyeceğini vurguladı. “Batılılar bir yere el atarsa yalnızca karıştırırlar” diyen Ünal, Kıbrıs ve Filistin meselelerine atıfta bulundu:
“Ruslar diyor ki, ‘Kırım bizim toprak bütünlüğümüzün bir modülü.’ Donbass üzere bütün bölgeleri Ukrayna içine federalimsi bir yapı biçiminde nasıl entegre edeceksin? Bir ateşkes ikincisi de bunun müzakeresi. bu biçimde bir müzakere başlarsa bu fiilen Ukrayna’nın Kırım’dan vazgeçmiş olması lakin hiç bir vakit vazgeçmeyecektir. Şayet Ukrayna bu biçimde bir müzakereyle Donbass ve öteki bölgeleri otonom, cumhuriyet üzere statülerle Ukrayna içine entegre ederse şu biçimde bir şey de olur. Donbass’dakiler oy kullanmaya başladığında ve Ukrayna halkının doğu kısmında yaşayanlar da ‘Rusya ile düşmanlık siyaseti bize sonuç vermiyor. Doğalgazdan olduk’ üzere sebeplerle seçimlerde yeni bir Yanukoviç demeyelim fakat ona benzeri bir devlet lideri seçilmesini de sağlayabilir. O noktada yavaş yavaş Ukrayna ile Rusya içinde Kırım konusu da çözülebilir. Şu anda Rusya’nın külfetlerinden biri şu; Kırım’ı aldı, Donbass’ı Ukrayna toprak bütünlüğü ortasından çıkardı lakin bu kez da Ukrayna’daki devlet başkanlığı seçimlerini etkileme kabiliyeti azaldı. Zira onlar oy kullanmıyorlar. Batılılar bir yere el atarsa yalnızca karıştırırlar. Kıbrıs sorunu ortada. Bütün post kolonyal dediğimiz sömürgeciliğin tasfiyesi daha sonrası ortaya çıkmış sıkıntılarda ortak proje olarak bütün milletlerarası kamuoyunun üzerinde resmen ya da fiilen mutabık kaldığı şey iki devletli tahlil. Her millet kendi devletini oluştursun. En besbelli olan da Filistin. Pekala Kıbrıs’ta niçin bunu bu kadar karmaşık hale getirdiniz?”
‘Amerikan sivil toplum örgütleri fazlaca fazla plan proje üretmeye başlıyorsa kuşkulanırım’
Kazakistan’da riskler olsa da bu kadar büyük bir olayın çıkmasının beklenmedik olduğunu söyleyen Ünal, gelişmelerde idarenin kendine inanç ve acemilikle Amerikalı STK’lara epey açılmasının etkisinin bulunduğu değerlendirmesi yaptı:
“Bu kadar kapsamlı bir ayaklanmanın ortaya çıkması beklediğim bir şey değildi ancak bu riskleri görüyorduk. Olayların iç dinamikleri var. Fakirlik diyoruz lakin Kazakistan ulusal gelir itibariyle son 10 yıldır hatta daha fazla bir müddetdir Türkiye’nin kişi başına düşen ulusal gelirinden daha yüksekti. İşsizlik oranı Türkiye’den daha düşük bir ülke. Yatırımlar açısından da fazlaca önemli başarılı bir ülke. Gelir dağılımındaki sıkıntılar devam ediyor. Bölgesel farklılıklar devam ediyor. Lakin temel sorunlardan birisi içeride bir güç uğraşı var. Kazakistan kendine itimadının verdiği tahminen bir acemilikle ya da çok kendine inanç hissiyle bu sivil toplum faaliyetlerine kendini epey açtı. Gittiğimizde ben de görüyordum. Amerikan sivil toplum örgütleri hayli fazla plan proje üretmeye başlıyorsa giderek kuşkulanırım bundan. Pak üzere başlar, bir süre altından ne çıkacağını bilemezsiniz.”
‘Kazakistan idaresinin çıkarması gereken oldukça ders var, Tokayev hadiseyi kavramış durumda’
Ünal, öteki yandan Kazakistan’da işin içine ulusal güvenlik kurulu üyeleri dahil seçkinlerin karıştığı iç gayretlere ve Batılı ülkelerden alınan vatandaşlıklara dikkat çekti. Sorunun Türkiye’nin 15 Temmuzu’na benzediğini söyleyen Ünal, Tokayev’in ikinci günden itibaren bir jeopolitik atakla karşı karşıya olduğunu anlayarak önlemini aldığı ve KGAÖ’den yardım istediğini belirtti. Kazakistan idaresinin çıkarması gereken epey ders bulunduğunu da vurgulayan Ünal, Tokayev’in tavrının sıkıntıyı kavradığına işaret ettiğini lisana getirdi:
“Bu iç uğraşta bunun başını ulusal güvenlik kurulunun lideri Kerim Masimov çekiyor. Nazabayev’in ortanca kızının damadı olan Timur Kulibayev’in başını çektiği küme var. Bir eski maliye bakanı var. Bunlar büyük paralar dolandırarak yargılanmışlar lakin Batılı ülkelerden vatandaşlık almayı başarmışlar. Bunların yönlendirdiği bir iç uğraş var. Bu Kerim Masimov da Nazarbayev bakılırsavi bırakırken, Tokayev’e değil kendisine bırakmasını istiyor. Bütün bunlar işi değişik bir yere getirdi. Bir tıp Türkiye’nin 15 Temmuz’una benziyor. Tokayev hadisenin ikinci gününden itibaren bunun başlangıcının günahsız bir şov olmakla bir arada 10 yıl evvelki şovlar de orada başlamıştı. Tokayev ikinci günden itibaren bir jeopolitik atakla karşı karşıya olduğunu anladı ve ona göre önlemler aldı. Onun için KGAÖ’den yardım istedi. ‘Bana bir jeopolitik hücum var. Buna karşı ben kendi müttefiklerimle bir arada hareket hazırım’. Oradaki ‘hazırım’ sorunu askeri olarak sembolik. Bir yandan Çin’in dayanağını aldı, öbür yandan da Türk Devletleri Teşkilatı da benzeri bir hal gösterdi. Kazakistan halkının yanında olduklarını deklare ettilar ve olay bastırılmış oldu. Buradan Kazakistan idaresinin çıkarması gereken epey ders var. Evvelki gün Tokayev’in yaptığı açıklamaları bu açıdan fazlaca olumlu buluyorum. Hadiseyi kavramış durumda. Orta Asya coğrafyasının en değerli bölgesinde oturuyor Kazakistan. Onun için çok kendine inanç ya da gibisi zaaflardan ortaya çıkacak meseleleri daha önceleyerek düşünmek lazım.”
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.
Rusya Federasyonu’nun, ABD liderliğindeki NATO’nun çevreleme ataklarına karşı birinci defa tüzel bağlayıcılığı olan mutabakat sunmasının akabinde Cenevre, Brüksel ve Viyana’da ABD, NATO ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) çerçevesinde görüşmeler gerçekleştirildi.
Moskova, ABD ve NATO’nun daima genişleme, hudutları yakınlarına silah sistemleri konuşlandırma ve tatbikatlar yoluyla giriştiği çevrelemenin ‘hayati çıkarlarını’ tehdit ettiğini belirterek, Avrupa güvenlik mimarisini de etkileyecek bu teşebbüslere son verilmesini talep ediyor. Lakin görüşmelerin akabinde ABD’nin başını çektiği Batı bloğu, Rusya’nın taleplerinin ana ögeleri yerine tali ögeler üzerinden sorunu sürüncemede bırakacak bir tutum almış görünüyor.
Rusya, muahedeye varılamaması halinde karşılığının ‘askeri-askeri/teknik’ seviyede olacağını vurguluyor. ABD idaresi ise ‘Rusya’nın Ukrayna’yı işgal edeceği’ telaffuzları üzerinden Rusya’ya eşsiz bir ekonomik savaş açılacağı tehdidini öne çıkarıyor.
Rusya ile ABD/NATO içindeki görüşmelerin hemilk öncesinde Kazakistan‘daki olayların patlaması da dikkatleri çekti. Kazakistan idaresinin talebiyle Kolektif Güvenlik Mutabakatı Örgütü’nün (KGAÖ) devreye girmesiyle kriz teskin olurken, teşkilatın konuşlanmasına da kısa müddette son verilmesi için düğmeye basılmış durumda.
Rusya’nın sunduğu güvenlik garantileri mutabakatı, sürecin nereye gittiği ve Kazakistan faktörünü Maltepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hasan Ünal ile konuştuk.
‘Neyin savaşını yapacaksınız?’
Prof. Hasan Ünal, Biden idaresinin ikinci sefer Ukrayna’yı Rusya’nın üzerine sürerek ve askeri ögeler içeren bir kriz yaratarak Avrupalı NATO üyelerinin Moskova’ya ambargo uygulamasını sağlamaya çalıştığı görüşünde. Fakat başta Almanya olmak üzere Avrupa’nın Rusya ile ekonomik bağlantılarına dikkat çeken Ünal, Batılıların askeri teknik üstünlüklerinde külfetler niçiniyle savaşı da göze alamaz durumda olduklarını anımsattı. ‘Neyin savaşını yapacaksınız?’ diye soran Ünal, sorunun bir çıkmazın içine hapsedilmiş olduğunu söylemiş oldu:
“Bu doruklardan hiç bir şey çıkmayacağı kanaatindeydim. Burada en kıymetli sorun nedir derseniz, tarafların kendilerini çıkmaz bir sokağa hapsetmiş olmaları. İkinci keredir Biden, Ukrayna’yı Rusya’nın üzerine sürerek hatta askeri ögeler içeren krizler yaratarak ne yapmak istiyor anlamış değilim. Avrupalı NATO üyelerini bu işin içine çekerek Rusya’ya ambargo uygulanmasını sağlamaya çalışıyor. Lakin başta Almanya olmak üzere bu ülkelerin her birinin Rusya ile önemli ekonomik alakaları var. Bunların hepsini Ukrayna üzerinden zorladığınızda sonuç alabilir misiniz? İkinci krizde de görüyoruz ki tepe açıklamalarının art planına baktığımızda gereğince sonuç alınamıyor. O coğrafyada Rusya’ya karşı bir askeri teşebbüsü de göze alamıyorlar. Rusya ile Batı içindeki istikrarda Rusya arayı epeyce önemli bir biçimde kapatmış durumda. Gerek klasik silahlarda gerek nükleer başlıklarda gerek balistik füzelerin ileri versiyonu hipersonik füzelerde ihtilal yaratmış durumda, onu da göze alamıyorlar. aslına bakarsan göze almaları fazlaca aptalca bir şey olur. Neyin savaşını yapacaksınız? ötürüsıyla sorun, bir çıkmazın içine hapsedilmiş durumda. Rusya ise buradan bir fırsat çıkararak ‘Bana yazılı teminatlar verin. Ukrayna ve Gürcistan’ı NATO’ya almayacaksınız’ dedi. Bunu da Batılı ülkeler ve Amerika’nın Rusya’nın istediği üzere vermesi şimdi imkansız. Bütün müzakerelerden varılamayan sonuç bu.”
‘İyi senaryo Ukrayna’ya kısa vadede NATO üyesi olmanız mümkün değil, Minsk’i müzakere edin denilmesi’
Ukrayna’yı NATO’ya almanın çıkmaz bir sokak olduğunu lisana getiren Ünal, içerik epey farklı olsa da içine ideolojik ve duygusal ögelerin boca edildiği bir jeopolitik sorun yaratıldığını, buradan çıkışın da sıkıntı olduğunu söylemiş oldu. Batı’nın Ukrayna’nın daha fazla teşvik edilmesiyle yeni Donbasslar yaratılmasına yol açabileceğini belirten Ünal, yeterli senaryonun ise Ukrayna’nın NATO üyeliğinin dışlanarak Minsk mutabakatı çerçevesinde müzakereye oturması olduğu görüşünü lisana getirdi:
“Biden’ın rastgele bir dış siyaset konusunu akıl ve mantıkla yönetebilen biri olduğu kanaatinde değilim. esasen Amerika’da da ne yapmak istediği konusunda epey önemli bir tartışma var. Her bölgede başı fazlaca karışık bir önder. Başının net olduğu bir tek husus var o da Türkiye düşmanlığı. Bu krizleri niçin zorluyorsun? Bu krizlerin gerisinde Rusya, Ukrayna’yı işgal etti, ne yapacaksınız? Kuzey Akım’ı engellediğinizde şöyleki bir durum var. 50 milyar dolar ya da euroluk bir tazminatı var. Kuzey Akım-2’yi, Rusya’nın o tarafa doğalgaz satışını engellediniz, pekala Rusya o ülkelerden elde ettiği doğalgaz geliriyle Almanya’nın mamüllerini satıyor, ortalarında ekonomik bağlantılar var. Bunları Almanya da kabul etmek istemez. niye Ukrayna’nın NATO’ya alınmasını zorluyorlar? Bu bir çıkmaz sokak. Bu bence içerik itibariyle epeyce farklı olmakla birlikte Türk-Yunan problemlerine dönüştü, yani çözülmesi mümkün olmayan. Büyük ölçüde da ideolojik ve duygusal ögenin gerçek problemlerin içine boca edildiği bir büyük jeopolitik problemle karşı karşıyayız. Buradan nasıl çıkacağımız da fazlaca güç. Ukrayna’yı teşvik edebilirler, Donbass’taki ayrılıkçıların üzerine git derler. Rusya da eli armut topluyor biçiminde durmaz burada. O da tam bilakis yeni Donbasslar yaratır. Olumlu senaryo ise şu olabilir. Bu gerginlik bir süre devam eder ve Batılı ülkeler diplomatik olarak el altından Ukrayna’ya ‘Sizin kısa vadede NATO üyesi olmanız mümkün değil. NATO’nun itibarı ismine söylüyoruz bunu, geri adım atmamış olmak için. Bizim size tavsiyemiz 2014 eylülünde imzalanan Minsk muahedesi çerçevesinde müzakere etmeniz’ diyebilirler.”
‘Batılılar bir yere el atarsa yalnızca karıştırırlar; Kıbrıs sorunu, Filistin ortada’
Kiev’in Donbass’ta uzlaşmaz tavrında Kırım’ı 2014’te kaybetmişliğin yattığını belirten Ünal, Donbass’ta bulunacak federal tahlilin de Ukrayna’da kurulacak seçim sandıklarında siyasi kararı etkileyeceğini vurguladı. “Batılılar bir yere el atarsa yalnızca karıştırırlar” diyen Ünal, Kıbrıs ve Filistin meselelerine atıfta bulundu:
“Ruslar diyor ki, ‘Kırım bizim toprak bütünlüğümüzün bir modülü.’ Donbass üzere bütün bölgeleri Ukrayna içine federalimsi bir yapı biçiminde nasıl entegre edeceksin? Bir ateşkes ikincisi de bunun müzakeresi. bu biçimde bir müzakere başlarsa bu fiilen Ukrayna’nın Kırım’dan vazgeçmiş olması lakin hiç bir vakit vazgeçmeyecektir. Şayet Ukrayna bu biçimde bir müzakereyle Donbass ve öteki bölgeleri otonom, cumhuriyet üzere statülerle Ukrayna içine entegre ederse şu biçimde bir şey de olur. Donbass’dakiler oy kullanmaya başladığında ve Ukrayna halkının doğu kısmında yaşayanlar da ‘Rusya ile düşmanlık siyaseti bize sonuç vermiyor. Doğalgazdan olduk’ üzere sebeplerle seçimlerde yeni bir Yanukoviç demeyelim fakat ona benzeri bir devlet lideri seçilmesini de sağlayabilir. O noktada yavaş yavaş Ukrayna ile Rusya içinde Kırım konusu da çözülebilir. Şu anda Rusya’nın külfetlerinden biri şu; Kırım’ı aldı, Donbass’ı Ukrayna toprak bütünlüğü ortasından çıkardı lakin bu kez da Ukrayna’daki devlet başkanlığı seçimlerini etkileme kabiliyeti azaldı. Zira onlar oy kullanmıyorlar. Batılılar bir yere el atarsa yalnızca karıştırırlar. Kıbrıs sorunu ortada. Bütün post kolonyal dediğimiz sömürgeciliğin tasfiyesi daha sonrası ortaya çıkmış sıkıntılarda ortak proje olarak bütün milletlerarası kamuoyunun üzerinde resmen ya da fiilen mutabık kaldığı şey iki devletli tahlil. Her millet kendi devletini oluştursun. En besbelli olan da Filistin. Pekala Kıbrıs’ta niçin bunu bu kadar karmaşık hale getirdiniz?”
‘Amerikan sivil toplum örgütleri fazlaca fazla plan proje üretmeye başlıyorsa kuşkulanırım’
Kazakistan’da riskler olsa da bu kadar büyük bir olayın çıkmasının beklenmedik olduğunu söyleyen Ünal, gelişmelerde idarenin kendine inanç ve acemilikle Amerikalı STK’lara epey açılmasının etkisinin bulunduğu değerlendirmesi yaptı:
“Bu kadar kapsamlı bir ayaklanmanın ortaya çıkması beklediğim bir şey değildi ancak bu riskleri görüyorduk. Olayların iç dinamikleri var. Fakirlik diyoruz lakin Kazakistan ulusal gelir itibariyle son 10 yıldır hatta daha fazla bir müddetdir Türkiye’nin kişi başına düşen ulusal gelirinden daha yüksekti. İşsizlik oranı Türkiye’den daha düşük bir ülke. Yatırımlar açısından da fazlaca önemli başarılı bir ülke. Gelir dağılımındaki sıkıntılar devam ediyor. Bölgesel farklılıklar devam ediyor. Lakin temel sorunlardan birisi içeride bir güç uğraşı var. Kazakistan kendine itimadının verdiği tahminen bir acemilikle ya da çok kendine inanç hissiyle bu sivil toplum faaliyetlerine kendini epey açtı. Gittiğimizde ben de görüyordum. Amerikan sivil toplum örgütleri hayli fazla plan proje üretmeye başlıyorsa giderek kuşkulanırım bundan. Pak üzere başlar, bir süre altından ne çıkacağını bilemezsiniz.”
‘Kazakistan idaresinin çıkarması gereken oldukça ders var, Tokayev hadiseyi kavramış durumda’
Ünal, öteki yandan Kazakistan’da işin içine ulusal güvenlik kurulu üyeleri dahil seçkinlerin karıştığı iç gayretlere ve Batılı ülkelerden alınan vatandaşlıklara dikkat çekti. Sorunun Türkiye’nin 15 Temmuzu’na benzediğini söyleyen Ünal, Tokayev’in ikinci günden itibaren bir jeopolitik atakla karşı karşıya olduğunu anlayarak önlemini aldığı ve KGAÖ’den yardım istediğini belirtti. Kazakistan idaresinin çıkarması gereken epey ders bulunduğunu da vurgulayan Ünal, Tokayev’in tavrının sıkıntıyı kavradığına işaret ettiğini lisana getirdi:
“Bu iç uğraşta bunun başını ulusal güvenlik kurulunun lideri Kerim Masimov çekiyor. Nazabayev’in ortanca kızının damadı olan Timur Kulibayev’in başını çektiği küme var. Bir eski maliye bakanı var. Bunlar büyük paralar dolandırarak yargılanmışlar lakin Batılı ülkelerden vatandaşlık almayı başarmışlar. Bunların yönlendirdiği bir iç uğraş var. Bu Kerim Masimov da Nazarbayev bakılırsavi bırakırken, Tokayev’e değil kendisine bırakmasını istiyor. Bütün bunlar işi değişik bir yere getirdi. Bir tıp Türkiye’nin 15 Temmuz’una benziyor. Tokayev hadisenin ikinci gününden itibaren bunun başlangıcının günahsız bir şov olmakla bir arada 10 yıl evvelki şovlar de orada başlamıştı. Tokayev ikinci günden itibaren bir jeopolitik atakla karşı karşıya olduğunu anladı ve ona göre önlemler aldı. Onun için KGAÖ’den yardım istedi. ‘Bana bir jeopolitik hücum var. Buna karşı ben kendi müttefiklerimle bir arada hareket hazırım’. Oradaki ‘hazırım’ sorunu askeri olarak sembolik. Bir yandan Çin’in dayanağını aldı, öbür yandan da Türk Devletleri Teşkilatı da benzeri bir hal gösterdi. Kazakistan halkının yanında olduklarını deklare ettilar ve olay bastırılmış oldu. Buradan Kazakistan idaresinin çıkarması gereken epey ders var. Evvelki gün Tokayev’in yaptığı açıklamaları bu açıdan fazlaca olumlu buluyorum. Hadiseyi kavramış durumda. Orta Asya coğrafyasının en değerli bölgesinde oturuyor Kazakistan. Onun için çok kendine inanç ya da gibisi zaaflardan ortaya çıkacak meseleleri daha önceleyerek düşünmek lazım.”
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.