‘ABD 20 yılda 2.2 trilyon harcadığı Afganistan’da hezimeti tattı, emsal durum Irak’ta yaşanıyor’
ABD idaresi NATO ile birlikte Afganistan’dan çekilmesinin akabinde Ortadoğu siyasetlerinde izleyeceği siyaset merak konusu. Biden idaresi muharip güçleri IŞİD’la gayret için gönderdiği Irak alanından çekmek üzere de kolları sıvadı fakat Bağdat’la askeri işbirliği devam edecek. ABD, Suriye konusunda çabucak hemen ‘ser verip sır vermez’ konumda. Başka yandan İran ile Trump’ın tek taraflı olarak ABD’yi çektiği nükleer mutabakatın canlandırılmaya çalışıldığı Viyana süreci tıkanmış görünürken, Lübnan’daki ekonomik ve siyasi krizde Hizbullah kanalıyla Tahran’ın güç dayanağıyla öne çıkması dikkat çekti. Amerikan idaresi Lübnan’a takviye için Mısır ve Ürdün’ün seferber olmasıyla kendi Sezar yaptırımlarına karşın Suriye’ye geçit vermek zorunda kaldı.
ABD’nin Afganistan daha sonrası görünümü ve Ortadoğu’daki temel başlıklardaki durumu Yakın Doğu Haber sitesinin kurucusu, araştırmacı müellif Alptekin Dursunoğlu ile konuştuk.
‘İran, Rusya ve Çin, epeyce hoş bir oyunla Amerika’yı batağa soktu ve hezimeti tattırdı’
Alptekin Dursunoğlu’na nazaran, 2001’de ‘güvenliği’ münasebet gösteren lakin jeopolitik münasebetlerle 2.2 trilyon dolar harcayarak çekilen ABD’nin bıraktığı görüntü ‘hezimet’. Dursunoğlu, İran, Rusya ve Çin’in fazlaca hoş bir oyunla Amerika’yı batağa soktuğunu ve bu hezimeti tattırdıkları değerlendirmesi yaptı:
“Amerika 2001 yılında güvenlik nedeni öne sürülerek Afganistan’a girmişti. 11 Eylül hücumlarından dolayı dünya da Amerika’nın bu öne sürülen sebebine inanmış gözükmüştü. Amerika aslında Afganistan’a güvenlik nedeni öne sürülerek girmedi, jeopolitik hevesleriyle girdi. Bunun ispatı nedir, Amerikan rejiminin kendi deklare ettiğı sayılar. hiç bir devlet bir ülkedeki güvenlik operasyonları için yirmi yıl kalmaz ve 2.2 trilyon dolar harcamaz. Bir ülkede yirmi yıl kalıyorsanız ve bu kadar para harcıyorsanız orada sizin uzun vadeli jeopolitik hevesleriniz var demektir. Amerika da bu heveslerden dolayı yirmi yıl kaldı ve bu kadar para harcadı. 31 Ağustos itibariyle kendisine sığınan, kendisinden gelecek bekleyen insanları uçaklardan düşürerek son derece alçaltıcı bir kaçışla Amerika’nın bölgeden çekildiğine dikkat edecek olursak, Amerika’nın Afganistan’ın yirmi yıllık konumunun hezimet olduğunu görürüz. Yani Amerika yirmi yıl çok harcamaya karşın rastgele bir zafer de elde edemedi, o jeopolitik heveslerini de gerçekleştiremedi. İran, Rusya ve Çin’in fazlaca hoş bir oyunla Amerika’yı orada batağa soktuğunu ve bu hezimeti ona tattırdıklarını söylemek mümkün.”
‘Afganistan’ın gibisi Irak’ta. ABD istediği hiç bir yapıyı kuramadı’
ABD açısından Irak’ta da Afganistan’daki durumun benzerinin yinelandığını düşünen Dursunoğlu, ABD’nin bu ülke için öngördüğü modelin büsbütün çöktüğü ve hiç bir karşılığının olmadığının görüldüğünü söylemiş oldu. Dursunoğlu’na nazaran, 2005’ten 2011’e kadar istediği hükümeti kurduramayan ABD Irak’a fakat 2014’te IŞİD yardımıyla geri dönebildi:
“Irak ve Lübnan ile ilgili gelişmelere geçebiliriz. Amerika açısından Afganistan’daki durumun gibisi yenidenlanıyor. 2001’de Afganistan’a askeri müdahalede bulunan Amerika, benzeri münasebetlerle 2003’te de Irak’a müdahalede bulundu. Orada da bir daha birebir hevesle Büyük Ortadoğu Projesi bağlamında Irak’ta bir model devlet kurup bütün bölgesel yapıyı bir daha düzenleme savındaydı. Bununla ilgili olarak Sea Island’da düzenlenen G20 doruğunda rol paylaşımı yapılmıştı. Lakin 2005’te siyasal süreçler Irak’ta başladığında Amerika’nın Irak için öngördüğü modelin büsbütün çöktüğünü ve hiç bir karşılığının olmadığını Amerika da gördü. Hakikaten o periyotlarda şer ekseni diye maksat gösterdiği İran’ı müzakere ortağı olarak kabul etmek zorunda kaldı ve dört çeşit İran ile müzakere yapmıştı. Irak’taki tüm siyasi süreçlerde 2005’ten 2011’e kadar Amerika’nın istediği hükümet kurulamadı. Tıpkı artık Afganistan’dan olduğu üzere Irak’tan da 2011 yılında tek bir üs dahi alamadan çekilmişti. İmdadına 2014’te bir daha kendi beslemeleri olan IŞİD dediğimiz olay yetişti. IŞİD’in Musul’u ve Tıkrit’i saatler içerisinde ele geçirmesi fırsatıyla Amerika, Irak’a bu sefer kurtarıcı olarak dönmüş oldu. Hala Irak’ta 2014’ten beri Irak’ta bir daha koalisyon ortaklarıyla birlikte askeri varlığını sürdürüyor.”
‘ABD’nin Irak’tan çekilme sonucunda Haşdi güçleri tesirli oldu’
Dursunoğlu’na nazaran bugün gelinen noktada ABD Irak’tan muharip güçlerini çekmek durumunda kalırken, bunda Süleymani/Ebu mühendis suikastı daha sonrasında Halk Seferberlik Güçleri’nin amacı olması tesirli:
“Amerika, Irak’taki muharip güçlerini çıkarma sonucu almıştı. Bu bizatihi olan bir şey değil. Irak Silahlı Kuvvetleri’nin bir modülü olan Halk Seferberlik Güçleri Kumandanı ve İran’ın İhtilal Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı’nı Amerika bir suikastla öldürmüştü. Bunun üzerine geçen yıl Irak parlamentosu toplanarak Amerika’nın ülkeden çıkarılması tarafında bir karar aldı. Amerika bu karara direnmeye çalışırken bir taraftan da Halk Seferberlik Güçleri bileşenlerinin hücumlarına gaye oldu. Bunlar yalnızca roket hücumları halinde olsaydı tahminen tahammül edilebilirdi. Lakin daha sonraki aylarda buna insansız uçak akınları da eklenince Amerika, muharip güçlerini çekeceğini deklare etti. Bu aslında bir söz oyunuydu; çünkü Amerika muharip askeri güçlerini önümüzdeki yılın ocak ayına kadar Irak’tan çekecek olsa da askeri danışman ve eğitmen rolüyle Irak’ta kalmaya devam edecek.”
‘ABD hem Irak tıpkı vakitte Lübnan’da denetiminde olmayan hükümetlere tahammülü olmadığını gösterdi’
Dursunoğlu, 2018’den itibaren siyasi süreçlerin Irak ve Lübnan’daki paralelliğine dikkat çekti. İki ülkede de seçimlerin gerçekleştiği 2018’de ABD’nin tümüyle denetiminde bulunmayan yapıların öne çıktığını söyleyen Dursunoğlu, Washington’ın bu hükümetlere tahammülünün olmadığını gösterdiğini lisana getirdi. Dursunoğlu Irak’ta Adil Abdülmehdi hükümetinin sokakların da hareketlendirilmesi eşliğinde istifa ettirildiğini, Lübnan’da ise Hariri’yle yaratılan boşluğu dolduran Hasan Diyab hükümetinin Beyrut patlaması yardımıyla ekarte edilebildiğini vurguladı:
“Amerika’nın son periyotta Irak’ın iç işlerine yönelik müdahaleleri 2018’den itibaren başlamıştı. 2018’de hem Irak’ta hem Lübnan’da parlamento seçimleri yapıldı. Irak’ta seçimleri Sadr kümesiyle Halk Seferberlik Güçleri’nin siyasi kanadı olan Fetih koalisyonu kazandı. Bunların ortak kurduğu hükümete de başbakan olarak Adil Abdulmehdi getirildi. Abdulmehdi, Amerika’ya alternatif ticari ortaklar aramaya yönelen bir başbakandı. Çin’le milyarlarca dolarlık ticaret mutabakatları yaptı. Amerika’nın İran’a yönelik rastgele bir taarruzunda Irak’ı kullandırtmayacağını epey açıkça söylemiş oldu. Irkçı İsrail rejiminin Halk Seferberlik Güçleri’ni gaye alan hücumları oluyordu. Bununla ilgili araştırma kurulu kurdurdu ve direkt İsrail rejiminin ismini vererek taarruzları onların düzenlediğini söylemiş oldu. Bunlar Amerika açısından Adil Abdulmehdi’ye tahammül edemeyecekleri koşullar oluşturdu. ‘Amerikan jokerleri’ sokaklara döküldü. Adil Abdulmehdi hükümetine yönelik yolsuzlukları, hizmet yetersizliklerini mazeret eden şovlar yapıldı ve akabinde başbakan istifaya zorlandı. Birebir oyun eş vakitli olarak Lübnan’da da oynandı. Lübnan’da 2018 seçimlerini Hizbullah ve müttefiklerinin oluşturduğu 8 Mart koalisyonu kazanmıştı. Irak’ı ya da Lübnan’ı bilenler bilir ki bu ülkelerde seçimi kazandığınızda tek başına hükümeti siz kuramıyorsunuz. Yalnızca hükümet üzerinde belirleyici role sahip olabiliyorsunuz. Ama Amerika buna bile tahammül edemedi. Amerikalılar, hem Lübnan tıpkı vakitte Irak’ta kendisinin direkt denetimi olmayan bu hükümetleri düşürmeye çalıştı. Irak’takiyle eş vakitli olarak Lübnan’da da yolsuzlukları, hizmet yetersizliklerini protesto eden şovlar yapıldı ve ihtilal üzere argümanlarda bulunuldu. Birtakım kiralık aktivistler ve gazetecilerin köpürtmesiyle şovlarda fazlaca büyük bir yapısal değişim olacağı palavrası söylendi. olağan olarak bunların hiç birinin aslı yoktu; zira Lübnan’daki bu taifeci siyasi yapı Fransızların, Irak’taki ise Amerika’nın yapıtıydı. ötürüsıyla Amerika için kıymetli olan Irak ve Lübnan’ın yönetilemez hale getirilmesi ve Lübnan’da 8 Martçıların, Irak’ta da Halk Seferberlik Güçleri koalisyonunun belirleyici olmaktan düşürülmesiydi. Irak’ta Adil Abdulmehdi’yi başbakanlıktan düşürerek bunu yaptılar. Lübnan’da ise kendi adamları olan Hariri’yi istifaya ikna etmekte aslına bakarsan zorlanmadılar. Lakin Hassan Diyab’ın başbakan seçilmesinden ve yeni bir hükümet kurulması daha sonra işleri bir daha karşıt gitmeye başlamışken bu kere de imdatlarına Beyrut’taki liman patlaması yetişti. bir daha hükümet ortadan kalkınca bu sefer aslına bakarsanız onların yapmaya çalıştığı şey zaten oluşmaya başladı. Ülke hem hükümetsiz kalıp tıpkı vakitte ekonomik meseleler dağ üzere büyümeye başlayınca şu an yaşadığımız durum meydana geldi. Ambulansların bile akaryakıtının olmadığı, saatler süren elektrik kesintileri ve hayli dehşetli bir ekonomik kriz ortasında Lübnan adeta taş evresine dönmüş bir ülke manzarası vermeye başladı.”
‘ABD, artık kendi Sezar yasasını deliyor’
ABD’nin Sezar yaptırımlarının Suriye ile bağ kurmaya çalışan ülkeleri cezalandırmak için çıkarıldığını anımsatan Dursunoğlu, Lübnan’da patlayan büyük güç krizinin akabinde İran’ın devreye girmesi yüzünden Washington’ın artık kendi yasasını delecek hale geldiğini söylemiş oldu. Suriye’nin Lübnan’a açılan ‘nefes boruları’ ‘kaçakçılık’ diye anılırken, Fırat’ın doğusunda Suriye halkının tahılı ve petrolünün çalındığını vurgulayan Dursunoğlu, tarihte öbür bir süpergücün kendisini bu kadar ‘aşağılık’ bir duruma düşünmediğini söylemiş oldu:
“Amerika bilindiği üzere Suriye’ye yönelik Sezar yasasını uygulamaya koydu. Bu yasa aslında Suriye ile bağ kurmaya çalışan ülkeleri cezalandırma yasasıydı. Bu yasanın hazırlanmasına ön ayak olan bireylerden biri Lübnanlı Nizar Zaka. 2020’nin Haziran ayında, ‘Lübnan’ın çıkarları, dar eksenlerin hizmetine girmesinde değil, Batı dünyasına açılmasındadır. Sezar yasası, Lübnan için özgürlüğe kavuşma fırsatı olacaktır’ dedi. Bu cümleler Sezar yasasının asıl amacını ortaya koyuyor. Suriye’nin Lübnan’a da açılan ‘nefes borularını’ kaçakçılık diye isimlendiriliyorlar, meğer kendileri kaçakçılığın alasını yapıyorlar. Amerikan rejimi, Suriye’nin Fırat’ın doğusundaki petrol ve tahıl bölgelerini işgal etti ve Suriye’nin tahılını ve ulusal servetini kaçak yollarla Irak Kürdistan bölgesine gdolayıp satıyor. Bunu hem Suriye halkını aç bırakmak için yapıyor tıpkı vakitte desteklediği silahlı kümelere finans sağlıyor. Lübnan’la Suriye içindeki sonlu ticareti bile Hizbullah ve Suriye gelir elde ediyor diye engellemeye çalışıyor. Bu engelleme çalışmaları Lübnan ve Suriye halkına büyük acılar yaşattı. Fakat şu anki noktada Amerika’ya Afganistan’dan çekilmesinden daha ağır ve daha alçaltıcı diplomatik bir mağlubiyet yaşattı. Şu an Amerikan rejimi İran’dan Lübnan’a petrol, akaryakıt intikalini engelleyemediği için buna alternatif yaratmaya çalışıyor. Mısır’dan gaz ve Ürdün’den de Lübnan’a elektrik temin etmeye çalışıyor. Amerika’nın Beyrut Büyükelçisi Dorothy Shea, Hizbullah Genel Sekreteri’nin ‘İran’dan akaryakıt alacağız. O gemilere gücünüz kâfi de taarruz yaparsanız bunun karşılığını veririz’ açıklamasından saatler daha sonra Lübnan’ın güç krizine tahlil telaşına düştü. O denli makus bir duruma düştüler ki kendi uyguladıkları Sezar yasasını artık kendileri deliyorlar. Hani siz Suriye’yi yalıtacaktınız? Suriye idaresinin gelişmesini önlemek için bu maddeyi çıkarmıştınız? Suriye’de ekonomik manada ticaret iştirak geliştirecek ülkeleri cezalandırmakla tehdit etmiştiniz? O devirde yalnızca Mısır ya da birtakım Körfez ülkeleri değil, Avrupa’dan İtalya, Bulgaristan ve Macaristan üzere ülkeler de Suriye ile iş yapmaya niyetleniyordu. Tam da bu biçimdesi bir devirde Sezar yasasını çıkardınız ve Suriye ile iş yapmaya kalkışan ülkelere gözdağı verdiniz. Şimdiyse kendi yasanızı kendiniz deliyorsunuz. Tarihte öteki bir üstün güç kendini bu kadar aşağılık bir duruma düşürmüş müdür bilemiyorum. Amerika’nın en ufak bir muvaffakiyet diye anlatılacak şeyi olduğunda anlata anlata bitiremezler, saatlerce yayın yaparlar, yüzlerce binlerce sayfa yazı müellifler. Lakin Amerika’nın bu çeşit zillet duruma düşerek rezil bulunmasına ait tek satır etmezler. Hatta bunlarıın konuşulmaması için de adeta sihirbazlık yaparlar.”
‘ABD’nin Körfez haricinde yeni alternatifler araması bölgedeki klâsik düzlemlerin kendisini tehdit altında görmesine sebep oldu’
ABD’nin artık Ortadoğu’nun hiç bir yerinde kendini eskisi kadar rahat hissedemediği görüşündeki Dursunoğlu’na göre, buna karşın Suriye’de bir halk direnişi gerçekleşmezse ABD çekilmeyi gündeme almaz. Lakin ABD’nin bilhassa ‘Yüzyılın Mutabakatı’yla kurduğu denklemin rahatsız ettiği Ürdün ve Mısır üzere ülkelere de işaret eden Dursunoğlu, Amerika’nın klâsik müttefiklerinin bu yeni denklemde kendilerini tehdit altında görmeye başladıkları görüşünde:
“Amerika’nın artık bölgenin hiç bir yerinde eskisi kadar rahat kalabileceği bir ortamın olmadığı yahut denklemin hayli değiştiği söylenebilir. Lakin şu biçimde bir gerçeklik de var. Irak’ta Amerikan güçlerine bedel ödeten bir direniş var. Afganistan’da birebir biçimde vardı. Afganistan’da hisarların ardına saklanmış, önüne de 88 milyar dolar harcayarak donattıkları Afgan ordusunu koymuşlardı. Ancak bir daha de Taliban taarruzları kendilerini önemli biçimde huzursuz ediyordu. Suriye’de bir halk direnişi yoksa, o beşerler rahatlıkla Suriye’nin petrolünü ve ulusal servetini ıslık çala çala yağmalayabiliyorsa Amerikan rejimi oradan çıkmayı şu an için gündemine almaz. Lakin burada bir halk direnişi gerçekleşirse durum değişebilir. Ayrıyeten Amerikan muharip güçleri Irak’tan çekildikten daha sonra Suriye’de daha ne kadar kalabilir bunu vakit gösterecek. Amerika’nın orada kalması kendisine bedel ödetecek koşullar yaratırsa Amerika’nın tıpkı Irak’ta olduğu üzere çekilmesi kelam konusu olabilir. Öte yandan şu biçimde bir gerçeklik de var. Amerika’nın kendi kurduğu denklem bugün öteki bir denklem gereksinimini birlikteinde getiriyor. Amerika, ırkçı İsrail rejimi için Kudüs’ü başşehri yapıp başka bölgesel rejimleri, Körfez ülkelerini de bağları olağanlaşmaya zorladıktan daha sonra bilhassa de Yüzyılın Mutabakatı bağlamında yeni bir denklem oluştu. Amerika’nın kimi klasik müttefikleri bu yeni denklemde kendilerini tehdit altında görmeye başladılar. Bunlardan biri Ürdün’dü. Amerika’nın Yüzyılın Mutabakatı projesi Ürdün’ün varlığını ortadan kaldıran bir proje. Ürdün Hükümdarı Abdullah, varlığı boyunca daima olarak İran’a direniş eksenine karşı olmuş birisi. Her vakit CIA’nin bir istasyon şefi üzere hareket eden biri. örneğin İbrahim Reisi’nin cumhurbaşkanı seçilmesine tebrik iletisi gönderdi. Zira o bildiriden birkaç ay evvel Ürdün’de bir darbe teşebbüsü oldu. O darbe teşebbüsünün ardında Suudi Veliahdı Muhammed Bin Salman ile ırkçı İsrail rejiminin eski Başbakanı Netanyahu vardı. Kendisi birlikteinde Mısır ile bir arada Irak’ta Suriye üzerinden petrol boru sınırıyla ekonomik işbirliği projesine yöneldi. Bu yüzden de İran’a sıcak iletiler gönderdi. Yani Amerika ve Körfez haricinde kendisine yeni alternatifler aramaya başladı. ötürüsıyla bölgede Amerika’nın kurduğu yeni denklem, Ürdün ve Mısır üzere bölgedeki klasik müttefiklerinin kendisini tehdit altında görmesine sebep oluyor. Onlar da öbür bir denklem arayışına giriyorlar. Bu da Amerika’nın yönetemeyeceği diğer bir sorun olarak ortaya çıkıyor.”
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.
ABD idaresi NATO ile birlikte Afganistan’dan çekilmesinin akabinde Ortadoğu siyasetlerinde izleyeceği siyaset merak konusu. Biden idaresi muharip güçleri IŞİD’la gayret için gönderdiği Irak alanından çekmek üzere de kolları sıvadı fakat Bağdat’la askeri işbirliği devam edecek. ABD, Suriye konusunda çabucak hemen ‘ser verip sır vermez’ konumda. Başka yandan İran ile Trump’ın tek taraflı olarak ABD’yi çektiği nükleer mutabakatın canlandırılmaya çalışıldığı Viyana süreci tıkanmış görünürken, Lübnan’daki ekonomik ve siyasi krizde Hizbullah kanalıyla Tahran’ın güç dayanağıyla öne çıkması dikkat çekti. Amerikan idaresi Lübnan’a takviye için Mısır ve Ürdün’ün seferber olmasıyla kendi Sezar yaptırımlarına karşın Suriye’ye geçit vermek zorunda kaldı.
ABD’nin Afganistan daha sonrası görünümü ve Ortadoğu’daki temel başlıklardaki durumu Yakın Doğu Haber sitesinin kurucusu, araştırmacı müellif Alptekin Dursunoğlu ile konuştuk.
‘İran, Rusya ve Çin, epeyce hoş bir oyunla Amerika’yı batağa soktu ve hezimeti tattırdı’
Alptekin Dursunoğlu’na nazaran, 2001’de ‘güvenliği’ münasebet gösteren lakin jeopolitik münasebetlerle 2.2 trilyon dolar harcayarak çekilen ABD’nin bıraktığı görüntü ‘hezimet’. Dursunoğlu, İran, Rusya ve Çin’in fazlaca hoş bir oyunla Amerika’yı batağa soktuğunu ve bu hezimeti tattırdıkları değerlendirmesi yaptı:
“Amerika 2001 yılında güvenlik nedeni öne sürülerek Afganistan’a girmişti. 11 Eylül hücumlarından dolayı dünya da Amerika’nın bu öne sürülen sebebine inanmış gözükmüştü. Amerika aslında Afganistan’a güvenlik nedeni öne sürülerek girmedi, jeopolitik hevesleriyle girdi. Bunun ispatı nedir, Amerikan rejiminin kendi deklare ettiğı sayılar. hiç bir devlet bir ülkedeki güvenlik operasyonları için yirmi yıl kalmaz ve 2.2 trilyon dolar harcamaz. Bir ülkede yirmi yıl kalıyorsanız ve bu kadar para harcıyorsanız orada sizin uzun vadeli jeopolitik hevesleriniz var demektir. Amerika da bu heveslerden dolayı yirmi yıl kaldı ve bu kadar para harcadı. 31 Ağustos itibariyle kendisine sığınan, kendisinden gelecek bekleyen insanları uçaklardan düşürerek son derece alçaltıcı bir kaçışla Amerika’nın bölgeden çekildiğine dikkat edecek olursak, Amerika’nın Afganistan’ın yirmi yıllık konumunun hezimet olduğunu görürüz. Yani Amerika yirmi yıl çok harcamaya karşın rastgele bir zafer de elde edemedi, o jeopolitik heveslerini de gerçekleştiremedi. İran, Rusya ve Çin’in fazlaca hoş bir oyunla Amerika’yı orada batağa soktuğunu ve bu hezimeti ona tattırdıklarını söylemek mümkün.”
‘Afganistan’ın gibisi Irak’ta. ABD istediği hiç bir yapıyı kuramadı’
ABD açısından Irak’ta da Afganistan’daki durumun benzerinin yinelandığını düşünen Dursunoğlu, ABD’nin bu ülke için öngördüğü modelin büsbütün çöktüğü ve hiç bir karşılığının olmadığının görüldüğünü söylemiş oldu. Dursunoğlu’na nazaran, 2005’ten 2011’e kadar istediği hükümeti kurduramayan ABD Irak’a fakat 2014’te IŞİD yardımıyla geri dönebildi:
“Irak ve Lübnan ile ilgili gelişmelere geçebiliriz. Amerika açısından Afganistan’daki durumun gibisi yenidenlanıyor. 2001’de Afganistan’a askeri müdahalede bulunan Amerika, benzeri münasebetlerle 2003’te de Irak’a müdahalede bulundu. Orada da bir daha birebir hevesle Büyük Ortadoğu Projesi bağlamında Irak’ta bir model devlet kurup bütün bölgesel yapıyı bir daha düzenleme savındaydı. Bununla ilgili olarak Sea Island’da düzenlenen G20 doruğunda rol paylaşımı yapılmıştı. Lakin 2005’te siyasal süreçler Irak’ta başladığında Amerika’nın Irak için öngördüğü modelin büsbütün çöktüğünü ve hiç bir karşılığının olmadığını Amerika da gördü. Hakikaten o periyotlarda şer ekseni diye maksat gösterdiği İran’ı müzakere ortağı olarak kabul etmek zorunda kaldı ve dört çeşit İran ile müzakere yapmıştı. Irak’taki tüm siyasi süreçlerde 2005’ten 2011’e kadar Amerika’nın istediği hükümet kurulamadı. Tıpkı artık Afganistan’dan olduğu üzere Irak’tan da 2011 yılında tek bir üs dahi alamadan çekilmişti. İmdadına 2014’te bir daha kendi beslemeleri olan IŞİD dediğimiz olay yetişti. IŞİD’in Musul’u ve Tıkrit’i saatler içerisinde ele geçirmesi fırsatıyla Amerika, Irak’a bu sefer kurtarıcı olarak dönmüş oldu. Hala Irak’ta 2014’ten beri Irak’ta bir daha koalisyon ortaklarıyla birlikte askeri varlığını sürdürüyor.”
‘ABD’nin Irak’tan çekilme sonucunda Haşdi güçleri tesirli oldu’
Dursunoğlu’na nazaran bugün gelinen noktada ABD Irak’tan muharip güçlerini çekmek durumunda kalırken, bunda Süleymani/Ebu mühendis suikastı daha sonrasında Halk Seferberlik Güçleri’nin amacı olması tesirli:
“Amerika, Irak’taki muharip güçlerini çıkarma sonucu almıştı. Bu bizatihi olan bir şey değil. Irak Silahlı Kuvvetleri’nin bir modülü olan Halk Seferberlik Güçleri Kumandanı ve İran’ın İhtilal Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı’nı Amerika bir suikastla öldürmüştü. Bunun üzerine geçen yıl Irak parlamentosu toplanarak Amerika’nın ülkeden çıkarılması tarafında bir karar aldı. Amerika bu karara direnmeye çalışırken bir taraftan da Halk Seferberlik Güçleri bileşenlerinin hücumlarına gaye oldu. Bunlar yalnızca roket hücumları halinde olsaydı tahminen tahammül edilebilirdi. Lakin daha sonraki aylarda buna insansız uçak akınları da eklenince Amerika, muharip güçlerini çekeceğini deklare etti. Bu aslında bir söz oyunuydu; çünkü Amerika muharip askeri güçlerini önümüzdeki yılın ocak ayına kadar Irak’tan çekecek olsa da askeri danışman ve eğitmen rolüyle Irak’ta kalmaya devam edecek.”
‘ABD hem Irak tıpkı vakitte Lübnan’da denetiminde olmayan hükümetlere tahammülü olmadığını gösterdi’
Dursunoğlu, 2018’den itibaren siyasi süreçlerin Irak ve Lübnan’daki paralelliğine dikkat çekti. İki ülkede de seçimlerin gerçekleştiği 2018’de ABD’nin tümüyle denetiminde bulunmayan yapıların öne çıktığını söyleyen Dursunoğlu, Washington’ın bu hükümetlere tahammülünün olmadığını gösterdiğini lisana getirdi. Dursunoğlu Irak’ta Adil Abdülmehdi hükümetinin sokakların da hareketlendirilmesi eşliğinde istifa ettirildiğini, Lübnan’da ise Hariri’yle yaratılan boşluğu dolduran Hasan Diyab hükümetinin Beyrut patlaması yardımıyla ekarte edilebildiğini vurguladı:
“Amerika’nın son periyotta Irak’ın iç işlerine yönelik müdahaleleri 2018’den itibaren başlamıştı. 2018’de hem Irak’ta hem Lübnan’da parlamento seçimleri yapıldı. Irak’ta seçimleri Sadr kümesiyle Halk Seferberlik Güçleri’nin siyasi kanadı olan Fetih koalisyonu kazandı. Bunların ortak kurduğu hükümete de başbakan olarak Adil Abdulmehdi getirildi. Abdulmehdi, Amerika’ya alternatif ticari ortaklar aramaya yönelen bir başbakandı. Çin’le milyarlarca dolarlık ticaret mutabakatları yaptı. Amerika’nın İran’a yönelik rastgele bir taarruzunda Irak’ı kullandırtmayacağını epey açıkça söylemiş oldu. Irkçı İsrail rejiminin Halk Seferberlik Güçleri’ni gaye alan hücumları oluyordu. Bununla ilgili araştırma kurulu kurdurdu ve direkt İsrail rejiminin ismini vererek taarruzları onların düzenlediğini söylemiş oldu. Bunlar Amerika açısından Adil Abdulmehdi’ye tahammül edemeyecekleri koşullar oluşturdu. ‘Amerikan jokerleri’ sokaklara döküldü. Adil Abdulmehdi hükümetine yönelik yolsuzlukları, hizmet yetersizliklerini mazeret eden şovlar yapıldı ve akabinde başbakan istifaya zorlandı. Birebir oyun eş vakitli olarak Lübnan’da da oynandı. Lübnan’da 2018 seçimlerini Hizbullah ve müttefiklerinin oluşturduğu 8 Mart koalisyonu kazanmıştı. Irak’ı ya da Lübnan’ı bilenler bilir ki bu ülkelerde seçimi kazandığınızda tek başına hükümeti siz kuramıyorsunuz. Yalnızca hükümet üzerinde belirleyici role sahip olabiliyorsunuz. Ama Amerika buna bile tahammül edemedi. Amerikalılar, hem Lübnan tıpkı vakitte Irak’ta kendisinin direkt denetimi olmayan bu hükümetleri düşürmeye çalıştı. Irak’takiyle eş vakitli olarak Lübnan’da da yolsuzlukları, hizmet yetersizliklerini protesto eden şovlar yapıldı ve ihtilal üzere argümanlarda bulunuldu. Birtakım kiralık aktivistler ve gazetecilerin köpürtmesiyle şovlarda fazlaca büyük bir yapısal değişim olacağı palavrası söylendi. olağan olarak bunların hiç birinin aslı yoktu; zira Lübnan’daki bu taifeci siyasi yapı Fransızların, Irak’taki ise Amerika’nın yapıtıydı. ötürüsıyla Amerika için kıymetli olan Irak ve Lübnan’ın yönetilemez hale getirilmesi ve Lübnan’da 8 Martçıların, Irak’ta da Halk Seferberlik Güçleri koalisyonunun belirleyici olmaktan düşürülmesiydi. Irak’ta Adil Abdulmehdi’yi başbakanlıktan düşürerek bunu yaptılar. Lübnan’da ise kendi adamları olan Hariri’yi istifaya ikna etmekte aslına bakarsan zorlanmadılar. Lakin Hassan Diyab’ın başbakan seçilmesinden ve yeni bir hükümet kurulması daha sonra işleri bir daha karşıt gitmeye başlamışken bu kere de imdatlarına Beyrut’taki liman patlaması yetişti. bir daha hükümet ortadan kalkınca bu sefer aslına bakarsanız onların yapmaya çalıştığı şey zaten oluşmaya başladı. Ülke hem hükümetsiz kalıp tıpkı vakitte ekonomik meseleler dağ üzere büyümeye başlayınca şu an yaşadığımız durum meydana geldi. Ambulansların bile akaryakıtının olmadığı, saatler süren elektrik kesintileri ve hayli dehşetli bir ekonomik kriz ortasında Lübnan adeta taş evresine dönmüş bir ülke manzarası vermeye başladı.”
‘ABD, artık kendi Sezar yasasını deliyor’
ABD’nin Sezar yaptırımlarının Suriye ile bağ kurmaya çalışan ülkeleri cezalandırmak için çıkarıldığını anımsatan Dursunoğlu, Lübnan’da patlayan büyük güç krizinin akabinde İran’ın devreye girmesi yüzünden Washington’ın artık kendi yasasını delecek hale geldiğini söylemiş oldu. Suriye’nin Lübnan’a açılan ‘nefes boruları’ ‘kaçakçılık’ diye anılırken, Fırat’ın doğusunda Suriye halkının tahılı ve petrolünün çalındığını vurgulayan Dursunoğlu, tarihte öbür bir süpergücün kendisini bu kadar ‘aşağılık’ bir duruma düşünmediğini söylemiş oldu:
“Amerika bilindiği üzere Suriye’ye yönelik Sezar yasasını uygulamaya koydu. Bu yasa aslında Suriye ile bağ kurmaya çalışan ülkeleri cezalandırma yasasıydı. Bu yasanın hazırlanmasına ön ayak olan bireylerden biri Lübnanlı Nizar Zaka. 2020’nin Haziran ayında, ‘Lübnan’ın çıkarları, dar eksenlerin hizmetine girmesinde değil, Batı dünyasına açılmasındadır. Sezar yasası, Lübnan için özgürlüğe kavuşma fırsatı olacaktır’ dedi. Bu cümleler Sezar yasasının asıl amacını ortaya koyuyor. Suriye’nin Lübnan’a da açılan ‘nefes borularını’ kaçakçılık diye isimlendiriliyorlar, meğer kendileri kaçakçılığın alasını yapıyorlar. Amerikan rejimi, Suriye’nin Fırat’ın doğusundaki petrol ve tahıl bölgelerini işgal etti ve Suriye’nin tahılını ve ulusal servetini kaçak yollarla Irak Kürdistan bölgesine gdolayıp satıyor. Bunu hem Suriye halkını aç bırakmak için yapıyor tıpkı vakitte desteklediği silahlı kümelere finans sağlıyor. Lübnan’la Suriye içindeki sonlu ticareti bile Hizbullah ve Suriye gelir elde ediyor diye engellemeye çalışıyor. Bu engelleme çalışmaları Lübnan ve Suriye halkına büyük acılar yaşattı. Fakat şu anki noktada Amerika’ya Afganistan’dan çekilmesinden daha ağır ve daha alçaltıcı diplomatik bir mağlubiyet yaşattı. Şu an Amerikan rejimi İran’dan Lübnan’a petrol, akaryakıt intikalini engelleyemediği için buna alternatif yaratmaya çalışıyor. Mısır’dan gaz ve Ürdün’den de Lübnan’a elektrik temin etmeye çalışıyor. Amerika’nın Beyrut Büyükelçisi Dorothy Shea, Hizbullah Genel Sekreteri’nin ‘İran’dan akaryakıt alacağız. O gemilere gücünüz kâfi de taarruz yaparsanız bunun karşılığını veririz’ açıklamasından saatler daha sonra Lübnan’ın güç krizine tahlil telaşına düştü. O denli makus bir duruma düştüler ki kendi uyguladıkları Sezar yasasını artık kendileri deliyorlar. Hani siz Suriye’yi yalıtacaktınız? Suriye idaresinin gelişmesini önlemek için bu maddeyi çıkarmıştınız? Suriye’de ekonomik manada ticaret iştirak geliştirecek ülkeleri cezalandırmakla tehdit etmiştiniz? O devirde yalnızca Mısır ya da birtakım Körfez ülkeleri değil, Avrupa’dan İtalya, Bulgaristan ve Macaristan üzere ülkeler de Suriye ile iş yapmaya niyetleniyordu. Tam da bu biçimdesi bir devirde Sezar yasasını çıkardınız ve Suriye ile iş yapmaya kalkışan ülkelere gözdağı verdiniz. Şimdiyse kendi yasanızı kendiniz deliyorsunuz. Tarihte öteki bir üstün güç kendini bu kadar aşağılık bir duruma düşürmüş müdür bilemiyorum. Amerika’nın en ufak bir muvaffakiyet diye anlatılacak şeyi olduğunda anlata anlata bitiremezler, saatlerce yayın yaparlar, yüzlerce binlerce sayfa yazı müellifler. Lakin Amerika’nın bu çeşit zillet duruma düşerek rezil bulunmasına ait tek satır etmezler. Hatta bunlarıın konuşulmaması için de adeta sihirbazlık yaparlar.”
‘ABD’nin Körfez haricinde yeni alternatifler araması bölgedeki klâsik düzlemlerin kendisini tehdit altında görmesine sebep oldu’
ABD’nin artık Ortadoğu’nun hiç bir yerinde kendini eskisi kadar rahat hissedemediği görüşündeki Dursunoğlu’na göre, buna karşın Suriye’de bir halk direnişi gerçekleşmezse ABD çekilmeyi gündeme almaz. Lakin ABD’nin bilhassa ‘Yüzyılın Mutabakatı’yla kurduğu denklemin rahatsız ettiği Ürdün ve Mısır üzere ülkelere de işaret eden Dursunoğlu, Amerika’nın klâsik müttefiklerinin bu yeni denklemde kendilerini tehdit altında görmeye başladıkları görüşünde:
“Amerika’nın artık bölgenin hiç bir yerinde eskisi kadar rahat kalabileceği bir ortamın olmadığı yahut denklemin hayli değiştiği söylenebilir. Lakin şu biçimde bir gerçeklik de var. Irak’ta Amerikan güçlerine bedel ödeten bir direniş var. Afganistan’da birebir biçimde vardı. Afganistan’da hisarların ardına saklanmış, önüne de 88 milyar dolar harcayarak donattıkları Afgan ordusunu koymuşlardı. Ancak bir daha de Taliban taarruzları kendilerini önemli biçimde huzursuz ediyordu. Suriye’de bir halk direnişi yoksa, o beşerler rahatlıkla Suriye’nin petrolünü ve ulusal servetini ıslık çala çala yağmalayabiliyorsa Amerikan rejimi oradan çıkmayı şu an için gündemine almaz. Lakin burada bir halk direnişi gerçekleşirse durum değişebilir. Ayrıyeten Amerikan muharip güçleri Irak’tan çekildikten daha sonra Suriye’de daha ne kadar kalabilir bunu vakit gösterecek. Amerika’nın orada kalması kendisine bedel ödetecek koşullar yaratırsa Amerika’nın tıpkı Irak’ta olduğu üzere çekilmesi kelam konusu olabilir. Öte yandan şu biçimde bir gerçeklik de var. Amerika’nın kendi kurduğu denklem bugün öteki bir denklem gereksinimini birlikteinde getiriyor. Amerika, ırkçı İsrail rejimi için Kudüs’ü başşehri yapıp başka bölgesel rejimleri, Körfez ülkelerini de bağları olağanlaşmaya zorladıktan daha sonra bilhassa de Yüzyılın Mutabakatı bağlamında yeni bir denklem oluştu. Amerika’nın kimi klasik müttefikleri bu yeni denklemde kendilerini tehdit altında görmeye başladılar. Bunlardan biri Ürdün’dü. Amerika’nın Yüzyılın Mutabakatı projesi Ürdün’ün varlığını ortadan kaldıran bir proje. Ürdün Hükümdarı Abdullah, varlığı boyunca daima olarak İran’a direniş eksenine karşı olmuş birisi. Her vakit CIA’nin bir istasyon şefi üzere hareket eden biri. örneğin İbrahim Reisi’nin cumhurbaşkanı seçilmesine tebrik iletisi gönderdi. Zira o bildiriden birkaç ay evvel Ürdün’de bir darbe teşebbüsü oldu. O darbe teşebbüsünün ardında Suudi Veliahdı Muhammed Bin Salman ile ırkçı İsrail rejiminin eski Başbakanı Netanyahu vardı. Kendisi birlikteinde Mısır ile bir arada Irak’ta Suriye üzerinden petrol boru sınırıyla ekonomik işbirliği projesine yöneldi. Bu yüzden de İran’a sıcak iletiler gönderdi. Yani Amerika ve Körfez haricinde kendisine yeni alternatifler aramaya başladı. ötürüsıyla bölgede Amerika’nın kurduğu yeni denklem, Ürdün ve Mısır üzere bölgedeki klasik müttefiklerinin kendisini tehdit altında görmesine sebep oluyor. Onlar da öbür bir denklem arayışına giriyorlar. Bu da Amerika’nın yönetemeyeceği diğer bir sorun olarak ortaya çıkıyor.”
Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.